|
[[Resim:Flag of Turkey.svg|thumb|100px|Türkiye]]
* '''Ucuz etin yahnisi, sası olur!''' (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, 1979)! Ucuz malın katma değeri de az olur. Bu nedenle ucuz mal alırken ve kullanırken dikkatli olmak gerekir anlamında. ''“Pahalıdan ucuzu yoktur!”'' atasözü de benzer uyarıyı hatırlatır. Sası: Tatsız, damak zevkine uymayan kekremsi tad anlamında...
* Ucuz etin yahnisi tatsız olur.{{VS|Ucuz etin yahnisi tatsız olur}}
* '''Ucuzdur vardır bir illeti, pahalıdır vardır bir hikmeti!..'''.{{VS|Ucuzdur vardır bir illeti, pahalıdır vardır bir hikmeti!..}} Aynı türden iki malın fiyatındaki farklılığın gerekçesi olarak kullanılır. Kaliteye vurgu yapılan bir atasözüdür (21 Ekim 1974 doğumlu Yozgat'lı Erkan Akbel'den naklen Said Dağdaş, 21 Ekim 2013, Ankara). ''"Pahalıdan ucuzu yoktur!"'' atasözüne yakın anlamda...
* Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti.{{VS|Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti}}
* Ulu sözü dinlemeyen, uluyakalır.{{VS|Ulu sözü dinlemeyen, uluyakalır}}
* '''Ulu sözü dinlemeyen, ulur kalır!..''' "Gün görmüş geçirmiş tecrübeli kişilerin tavsiyelerini dikkate almayan zarar görür, pişman olur. Sıkıntı ve dertten kurtulamaz!" anlamında bir atasözü (Said Dağdaş, 21.10.2013).
* Ulu sözü dinlemeyen, uluyakalır.{{VS|Ulu sözü dinlemeyen, uluyakalır}} [1] "Tecrübeli kimselerin sözlerini dinlemeyip kendi kafası doğrultusunda giden kimseler sonunda büyük zararlara uğrarlar. Sıkıntı ve dertten kurtulamazlar" anlamında bir söz.
* Ulular köprü olsa basıp geçme.{{VS|Ulular köprü olsa basıp geçme}}
* Ulularla havuç ekenin yoğunu götüne gider.{{VS|Ulularla havuç ekenin yoğunu götüne gider}}
* '''Ulumasını bilmeyen köpek, ağıla kurt düşürür''' (Kütahya-Simav-Ortaca köyünden 1962’li Mevlüt Bol’dan naklen Said Dağdaş, 10.2.2010)! Yerinde konuşmasını bilmeyen kişi, faydadan çok zarar verir anlamında. “Kaş yapayım derken göz çıkarmak„ deyimi de yakın anlamdadır.
* Ummadığın taş baş yarar.{{VS|Ummadığın taş baş yarar}}
* Umut fakirin ekmeğidir.{{VS|Umut fakirin ekmeğidir}}
* Una dökülen yağın zararı yok.{{VS|Una dökülen yağın zararı yok}} ''Pilavdaki yağ, ziyan olmaz!'' ▼* '''Umut kalacağına, emek kalsın!''' (F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş). Emek ver, uğraş, sonuca ulaşmaya çalış. Sadece “umut” ile yetinmek, boştur anlamında.
▲* Una dökülen yağın zararı yok.{{VS|Una dökülen yağın zararı yok}} ''Pilavdaki yağ, ziyan olmaz!''
* '''Unu yok, ünü var!''' "Adı batasıca. Ünü var, unu yok!" (Elif Erçelik'den naklen Said Dağdaş, Dodurgalı, 26.07.2003). Sadece adı var, ama adına uygun iş görmez anlamında...
* Ununu elemiş eleğini duvara asmış.{{VS|Ununu elemiş eleğini duvara asmış}}
* Ustanın çekici bin altın.{{VS|Ustanın çekici bin altın}}
* Utanma pazar, dostluğu bozar.{{VS|Utanma pazar, dostluğu bozar}}
* Uyku, uykunun mayasıdır.{{VS|Uyku, uykunun mayasıdır}} ''Uyku kırk kantar! Uyudukça artar!..'' atasözü ile benzer anlamda.
* Uyku ölümün kardeşidir.{{VS|Uyku ölümün kardeşidir}}
* '''Uyuyan yılanın kuyruğuna basılmaz!''' Kavga-kargaşa çıkarmaya aday insanlarla ilişkilerde dikkatli ve temkinli olmak gerekir anlamında (Said Dağdaş, 21 Ekim 2013).
* Uyuyan yılanın kuyruğuna basma.{{VS|Uyuyan yılanın kuyruğuna basma}}
* Uzak yerin salığını kervan getirir.{{VS|Uzak yerin salığını kervan getirir}}
* Uzaktan davulun sesi hoş gelir.{{VS|Uzaktan davulun sesi hoş gelir}}
* Ucuna bak bezini al, anasına bak kızını al.
* '''Unu yok, ünü var! (Ünü var, unu yok!)''' "Adı batasıca. Unu yok, ünü var!" (Elif Erçelik'den naklen Said Dağdaş, Dodurgalı, 26.07.2003). Sadece adı var, ama adına uygun iş görmez anlamında...
* '''Urbası yaldırar, karnı gıldırar''' (Ganime Ay'dan naklen Said Dağdaş, 1955’li, Acıpayam-Dodurgalı ve Corum'lu, Eylül 1983)!
* '''Ustamın adı Hıdır! Elimden gelen budur!..''' Yapabileceğimi yaptım. Elimden geleni ne ise, onu yaptım anlamında (Ankara-Ayaş’lı Yücel Özder’den naklen Said Dağdaş, 24.06.2013). “Hıdır! Elimden gelen budur!..” (F. Dağdaş’dan naklen oğlu Said Dağdaş, 1980) atasözü ile benzer anlamda.
* '''Ustayı konuşturan, malzemesidir!''' (Meydancık, Şavşat-ARTVİN'li, 1966’lı Yavuz AYDEMİR'den naklen Said Dağdaş,25 Mart 2006). Dilimizde “Alet işler el övünür, talih işler kul övünür“ diye bir söz var. Bu sözün alet bahsinde tuttuğu yer günümüzde alabildiğine genişliyor (Mustafa Kutlu, 3.5.2006, Yeni Şafak, s. 15).
* '''Usul usul gezer, yerin damarını büzer''' (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, Denizli, Ağustos 1985)! Sine sine gezer, sineği boynundan üzer (ezer) (Ordu-Aybastı-Pelitözü Kasabasından, 1945'li Emine Ufuk'dan naklen Said Dağdaş, Leverkusen, 1.11.2008)! atasözü ile eş anlamlı...
* Uşağı işe koş, sen de ardına düş.
* '''Uyku kırk kantar! Uyudukça artar!..''' (Mehmed Zahid Kotku’dan nakleden Esad Coşan’dan nakleden 1955 doğumlu Dodurgalı Ganime Ay'dan naklen Said Dağdaş, 26.07.2009). Uykunun ağırlığına aldanmamak gerektiğini hatırlatan bir atasözü. “Mide kırk ambar yedikçe yutar, uyku kırk kantar uyudukça artar” şeklinde de bir değişik kullanımı da yaygındır (Acıpayam-Dodurgalı Said Dağdaş).
* '''Uyur ardında uyanık çoktur''' (F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, Eylül 1985)!
* '''Uyuz çepişin kendi gittiğine yanmam, başında götürdüğü çilbirine yanarım'''( Burdur-Gölhisar)! Hemen komşu ilçe Acıpayam'da ve kasabalarında-köylerinde "''Babamın öldüğüne yanmıyorum da, “Hüküm Allah’ın!„ diyenlere dayanamıyorum!"'' (Enver Oymak'dan naklen Said Dağdaş, 10.4.1994, Acıpayam-Darıveren’li) şeklinde kullanılan sürümü yaygındır.
* '''Uzayan dal bizden olsun!''' (Ankara-Kalecik'li Yusuf Sılay'dan naklen Said Dağdaş, 1996): Başarıya ulaşan; yakınlarımızdan, milletimizden olsun anlamında. Bu atasözü, bazı yörelerde “Uzayan kol bizden olsun!” şeklinde de kullanılmaktadır. “Uzayan kol bizden Senirkent’ten Senirkentli’den olsun” (Bal, 2010, s. 2'den naklen Said Dağdaş). Ancak kol uzamaz, dal uzar. Mecazi anlamda da olsa, atasözünü “dal” ismi ile birlikte kullanmak daha uygun görünmektedir.
* '''Uzayan kol bizden olsun!''' ''“Uzayan kol bizden, Senirkent’ten, Senirkentli’den olsun!”'' (Bal, 2010, s. 2'den naklen Said Dağdaş). Ancak kol uzamaz, dal uzar. ''“Uzayan dal bizden olsun!”'' (Ankara-Kalecik'li Yusuf Sılay'dan naklen Said Dağdaş, 1996) atasözü ile benzer anlamda.
* Uz duran çok yaşar
[[Kategori:Türkçe atasözleri]]
| 