Türkçe atasözleri/H: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Kibele (mesaj | katkılar)
88.255.168.162 adlı kullanıcının son 4 değişikliği reddedilerek Berrram sürümüne (100182) geri dönüldü
Kibele (mesaj | katkılar)
kayda değerliği sorunlu içerik temizlik
3. satır:
* Haberi verenden alan uz gerek.{{VS|Haberi verenden alan uz gerek}}
* Hacı hacı olmaz gitmekle Mekke'ye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye.{{VS|Hacı hacı olmaz gitmekle Mekke'ye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye}}
* '''Hacı hacıyı Mekke'de, derviş dervişi tekkede, uğursuz uğursuzu her yerde (nerede olsa) arar bulurmuş!''' (Dodurgalı, 1341'li, Pilavcılardan, 2003'de vefat eden F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş).
* Hacı hacıyı Mekke'de bulur. {{VS|Hacı hacıyı Mekke'de bulur}}
* Hacı Mekke’de, derviş tekkede. {{VS|Hacı Mekke'de,derviş tekkede}}
* Hacı olmayacak hacıyı deve üstünde yılan sokar.
* Haddini bilmeyene bildirirler.{{VS|Haddini bilmeyene bildirirler}}
* '''Haddini bilmeyene haddini bildirmek, fakire don gömlek giydirmekten iyidir!''' (Çankırı-Ilgaz’lı müftü İsmail Beyden nakleden Hasan Gölcük'dan naklen Said Dağdaş 25.5.2010).
* '''Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür!'''.{{VS|Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür}} "''Hafıza-i beşer, nisyan ile malüldür!''" malum... (Başbakan Recep Tayyip Erdoğan (Ak Parti 4. Olağan Kongresi, Arena, 30 Eylül 2012, 12:15)'den naklen Said Dağdaş, Ankara.).
* Hak deyince akan sular durur.{{VS|Hak deyince akan sular durur}}
* Hak doğrunun yardımcısıdır.{{VS|Hak doğrunun yardımcısıdır}}
* Hak yerde kalmaz.{{VS|Hak yerde kalmaz}}
* '''Hak Teâlâ, intikâmın yine kul ile alır! Bilmeyen ilm-i ledün! Bunu kul yaptı sanır. Cümle eşya Hâlik’ındır, kul eliyle işlenir! Emr-i Bârî olmayınca, sanma bir çöp deprenir. İnsanoğlu hilebazdır, kimse bilmez fendini! Kime iyilik eder isen, ondan sakın kendini''' (1930’lu Denizli-Buldan’lı Mevhibe İzgi’den nakleden kızından naklen Said Dağdaş, 24.8.2010).
* Hak yerde kalmaz.{{VS|Hak yerde kalmaz}} ''Cenaze yıkayıcıya hak doğrulsun!. Ölü cennete girsin cehenneme gitsin birşey değişmez!'' (1929 doğumlu M. Baz’dan naklen Said Dağdaş, 22.06.2008)! «Hakkı olana hakkının verilmesi esastır, gerisinin önceliği yoktur!» anlamındaki atasözü ile benzer anlamda...
* Hak yerini bulur.{{VS|Hak yerini bulur}}
* Haklı söz haksızı Bağdat'tan çevirir.{{VS|Haklı söz haksızı Bağdat'tan çevirir}}
* Hal halin yoldaşıdır.{{VS|Hal halin yoldaşıdır}}
* Halayıktan kadın olmaz, gül ağacından odun olmaz.{{VS|Halayıktan kadın olmaz, gül ağacından odun olmaz}}
* '''Halimden bilen alim! Halimden bilmeyen zalim''' (F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, 02.1985)! (Dağdaş, 2006).
* Halka verir talkını, kendi yutar salkımı.{{VS|Halka verir talkını, kendi yutar salkımı}}
* Halıda nakış bir gerek.{{VS|Halıda nakış bir gerek}}
* Hamala semeri yük olmaz.{{VS|Hamala semeri yük olmaz}}
* Hamala semeri yük olmaz.{{VS|Hamala semeri yük olmaz}} ''Eşeğe, semeri yük değildir!'' (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, tarihsiz) atasözü ile benzer anlamda... Her iki atasözü de aynı anlamdadır. Farkları sadece kullanıldıkları ortamların farklılığıdır. Hamal, şehirde ekmeğini kazanır. Bu nedenle şehir hayatının Türkçesinde doğmuştur. Eşek ise kırsal hayatın bineğidir. En fazla kullanılan yük hayvanıdır. (Not: Hayvanı idi.) Bu nedenle köy hayatının Türkçesinde, hamalın yerini, "eşek" kelimesi almıştır...
* Hamama giren terler.{{VS|Hamama giren terler}}
* '''Hamamda Fatmacığın adı mı anılır?''' (13.2.2000, Mehmed Baz’dan naklen Said Dağdaş)! Herhangi önemli bir mesele üzerinde konuşulurken, ayrıntıda kalan önemsiz ve ilgisiz bir mesele söz konusu olursa hesaba katılmaz (Dağdaş, 2006).
* Hamsin, zemheriden kemsin.{{VS|Hamsin, zemheriden kemsin}}
* Hamı tatlı, yetkini acı.{{VS|Hamı tatlı, yetkini acı}}
* Hangi gün vardır akşam olmadık.{{VS|Hangi gün vardır akşam olmadık}}
* '''Hangi günü gördüm de akşam olmadı?..''' (Dodurgalı F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). Karşı karşıya kalınan sıkıntıları, üzüntüleri, dertleri, tasaları fazla büyütmemek gerektiğini, daha sakin bir ruh hali ile yaşamanın gerekliliğini hatırlatan teselli içerikli bir atasözü. “''Hangi günü gördüm de akşam olmadı demiş Tekineli. Boşver! Dert etme herşeyi!''..”.
* Hanım kırarsa kaza, halayık kırarsa ceza,.{{VS|Hanım kırarsa kaza, halayık kırarsa ceza,}}
* '''Hanımların yavan yediği vakit! Erkeklerin yayan yürüdüğü vakit!..''' Fakirliğin baskın olduğu dönemi/dönemleri tarif eden bir atasözü (Kızılcahamam-Şahinler köyünden 1929 doğumlu, 6.12.2012’de vefat eden Fatma Ablak’dan nakleden kızı 1954’lü Yurdagül Ceylan’dan naklen Said Dağdaş, 18 Mart 2013, Ankara).
* '''Hanımın öldüğüne dayandım amma (emme), başın sağ olsun diyene dayanamadım!»''' (http://golhisarhem.meb.gov.tr/kitap/yerelsozler.htm. “''Babamın öldüğüne yanmıyorum da, “Hüküm Allah’ın!„ diyenlere dayanamıyorum!”'' (Enver Oymak’dan naklen Said Dağdaş, 10.4.1994, Darıveren’li) atasözü ile benzer anlamda…
* '''Haram olmazsa mal türemez, yalan olmazsa laf üremez''' (Edip Akbayram’dan naklen Said Dağdaş tarafından Uşak özdeyişi olarak alıntı yapılmıştır. (22.03.1999 Milliyet, s. 1)! (Dağdaş, 2006).
* '''Haram para, kursak tıkar!''' (Banker Bilo filminde, Bilo rolündeki İlyas Salman'dan nakleden Said Dağdaş, TRT 1, 17.11.2012; http://soygur.wordpress.com/2012/03/13/atasozleri/). “Haram maldan hayır gelmez, kaçınmak gerekir!” anlamında…
* '''Haramın binası olmaz!''' Haram ile kazanılan mal heba olur. Azerbaycan Türkçe’sinde ise “''Yellen (yelle) gelen, sellen (selle) gider!”'' şeklinde kullanılır. (1943’lü, Gah ili-Azerbaycan’lı Resul Fettahoğlu’ndan naklen Said Dağdaş, 28.11.2009, Denizli). “''Haydan gelen, huya gider!”'' atasözü de bu manada kullanılır.
* Haramzade pazar bozar, helalzade pazar yapar.{{VS|Haramzade pazar bozar, helalzade pazar yapar}}
* Haramın temeli olmaz.{{VS|Haramın temeli olmaz}}
* '''Haranıda kabak! Faydasız güzele ha bak, ha bak!''' (Yukarı Dodurgalı, Tatarlardan Bahar Anadan nakleden Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş). Ulaşamayacağın hedef için boşuna uğraşma! anlamında bir deyim-atasözü…
* '''Harç aldırır, borç sattırır!''' (F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, 04.1980).
* Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz.{{VS|Harman döven öküzün ağzı bağlanmaz}}
* Harman dövmek keçinin işi değil.{{VS|Harman dövmek keçinin işi değil}}
* Harman sonu dervişlerindir.{{VS|Harman sonu dervişlerindir}}
* Harman yel ile, düğün el ile.{{VS|Harman yel ile, düğün el ile}}
* '''Harmana giren porsuk, dirgenden korkmaz!'''{{VS|'''Harmana giren porsuk, dirgenden korkmaz!'''}} (15.10.1999, Zaman, s. 10, Yasin Hatipoğlu (Çorum milletvekili)’ndan naklen Said Dağdaş)! (Dağdaş, 2006).
* '''Harmanda dirgen yiyen büngülder!''' (F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, Eylül 1983)!
* Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz.{{VS|Harmanda dirgen yiyen sıpa, yılına kadar acısını unutmaz}}
* Harmanı yakarım diyen, orağa yetişmemiş.{{VS|Harmanı yakarım diyen, orağa yetişmemiş}}
Satır 56 ⟶ 40:
* Hatır için çiğ tavuk yenir.{{VS|Hatır için çiğ tavuk yenir}}
* Havlayan köpek ısırmaz.{{VS|Havlayan köpek ısırmaz}}
* '''Hayat bir gündür, o da bugündür!''' “Yaşanılan anı değerlendirmek herşeyden önemlidir.” anlamında bir uyarı atasözü... (Has Parti Genel Başkanı Numan Kurtulmuş’dan nakleden 1955 doğumlu Dodurgalı Ganime Ay'dan naklen Said Dağdaş, 19.8.2012, Denizli).
* '''Hayatın sonu var, öğrenmenin ise yoktur!''' (Gürcü atasözü, Zumbadze, 2003, s. 30’dan naklen Said Dağdaş).
* Haydan gelen huya gider.{{VS|Haydan gelen huya gider}}
* '''Haydan gelen, huya gider!''' (F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, Aralık 1980)! (Dağdaş ve ark., 2006). 1- Haram mal ile kazanılan heba olur. “Haramın binası olmaz!”; 2- “Hay‘dan gelen, hu‘ya gider!„ “Dönüş Allah’adır!„ anlamında ölüm de hatırlatılır.
* Hayıf ölene olur.{{VS|Hayıf ölene olur}}
* Hayır dile eşine , hayır gele başına.{{VS|Hayır dile eşine , hayır gele başına}}
* '''Hayırın kıçı ağır olur, kalkmaz!''' (Dodurga’lı Lütfi Emik’den naklen Said Dağdaş, 24.09.2004), Elinden mal çıkarmak, hayra sarfetmek zordur, her nefis kolayca malından harcamaz! anlamında.
* '''Hayırlı atanın, hayırsız evladı!..'''
* '''Hayırlı evlat, maldan sayılır!''' (Acıpayam-Selleri’li Ömer Hoca’dan nakleden 1929’lu Mehmed Baz’dan naklen Said Dağdaş, 1.1.2007, Denizli)!
* '''Hazır ol cenge! Eğer istersen sulh-u salâh!''' (“Hazır ol cenge, eğer istersen sulh-u salâh.” Erdinç Yücel’den (eyucel@haberkonya.com) naklen Said Dağdaş, 7.10.2012). http://arsiv.haberkonya.com/kose_yazisi.asp?id=872
* '''Hazır ol cenge! Sulh-u salâh istersen!''' ''“… Gerektiğinde savaşa hazır olmayan devlet, devlet değildir! Onun için atalarımız ne demiş: “Hazır ol cenge! Sulh-u salah istersen!..”'' (Başbakan Receb Tayyip Erdoğan’dan naklen Said Dağdaş, TGRT, 18:00, 7.10.2012, İstanbul). ''“Hazır ol cenge, eğer istersen sulh-u salâh.”'' şeklindeki kullanımı daha doğrudur. http://arsiv.haberkonya.com/kose_yazisi.asp?id=872
* Hazıra dağlar dayanmaz.{{VS|Hazıra dağlar dayanmaz}}
* '''Hazıra dağ mı dayanır?..''' (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, tarihsiz). Önemli olan-aslolan üretmektir. Çalışarak kazanmaktır. Hazır olanı yemek-harcamak ise yersiz ve aldatıcı rehavettir anlamında…
* '''Haziran’ın yılanından, Ramazan’ın imamından korkmak lazımmış!''' (Manisa-Salihli-Köseler köyünden 1941’li Ali Değirmenci’den naklen Said Dağdaş, 16.12.2010, Salihli).
* He demek de iş bitirir, yok demek de.{{VS|He demek de iş bitirir, yok demek de}}
* '''Heğ örenin çubuk vereni!..''' (Kayseri-Develi’li ninesi Şerife Çetin’den nakleden Mehtap Öztekin’den naklen Said Dağdaş, Ankara, 24.1.2013). Esasen iş canlısı, iş bitirici olmayan, buna karşılık işi yapanın kendisi olduğu imajını - zehabını vermeye çalışmaktan da geri kalmayan fıtrattaki kişileri tanımlamada kullanılır. Heğ: Selenin küçüğü, sepetin büyüğü olan kamış ya da diğer ağaç dal ve kabuklarından örülen iki kulplu büyük sepete Kayseri ve civarında verilen adlandırma… Çankırı-Eldivan civarında da aynı adlandırma mevcuttur (Çankırı-Eldivan-Çaparkayı köyünden 1967’li Hikmet Keskin’den naklen Said Dağdaş, 14 Şubat 2013).
* Hekim kim, başına gelen.{{VS|Hekim kim, başına gelen}}
* Hekimsiz, hakimsiz memlekette oturma.{{VS|Hekimsiz, hakimsiz memlekette oturma}}
Satır 80 ⟶ 53:
* Her ağaç kökünden kurur.{{VS|Her ağaç kökünden kurur}}
* Her ağaçtan kaşık olmaz.{{VS|Her ağaçtan kaşık olmaz}}
* '''Her akıl bir olsa, dağdaki davara çoban bulunmaz!''' (Acıpayam-Dodurgalı Ganime Ay’dan naklen Said Dağdaş, 9.2.2013). Yakın ilçelerden olan Fethiye civarında “Her akıl bir olsa, dağdaki koyuna çoban bulunmaz!” (Fethiye’li, 14 Aralık 1954 doğumlu Şerife Doğru’dan nakleden Necati Doğru’dan naklen Said Dağdaş , 18.1.2008) atasözü ile benzerdir.
* '''Her akıl bir olsa, dağdaki koyuna çoban bulunmaz!''' (Fethiye’li, 14 Aralık 1954 doğumlu Şerife Doğru’dan nakleden Necati Doğru’dan naklen Said Dağdaş , 18.1.2008)! “Ay oğlum! Her akıl bir olsa, dağdaki koyuna çoban mı bulunur?..„
* Her başın bin derdi var, değirmencininki su.{{VS|Her başın bin derdi var, değirmencininki su}}
* '''Her çalıya kuş konmaz''' (Sivas-Zara-Tödürge köyünden, 1951’li Abdülaziz Özserçe’den naklen Said Dağdaş, 28.10.2008) ! “Her kütüğü karınca sarmaz!” atasözü ile benzer anlamda…
* Her damardan kan alınmaz.{{VS|Her damardan kan alınmaz}}
* Her delinin başına bayrak dikilse bedestende bez kalmaz.{{VS|Her delinin başına bayrak dikilse bedestende bez kalmaz}}
Satır 90 ⟶ 60:
* Her gün baklava börek yense bıkılır.{{VS|Her gün baklava börek yense bıkılır}}
* Her gün gezen kırda, bir gün uğrar kurda.{{VS|Her gün gezen kırda, bir gün uğrar kurda}}
* '''Her güzelin vardır bir yirdiren yeri! Her çirkinin vardır bir sevdiren yeri!..''' (Acıpayam-Yazır’lı, 1950'li rahmetli Hacı Mustafa Erdoğan’dan nakleden Acıpayam-Dodurgalı Ganime Ay’dan naklen Said Dağdaş, 9.2.2013). Kusur ararsan herkeste bulunabilir. Önemli olan, kusurları görmezden gelip herkesin müsbet yönlerini öne çıkarmaktır anlamında kullanılır... "Yüzü güzele doyulur da, huyu güzele doyulmaz!" (Acıpayam-Yazır’lı 1950’li rahmetli Hacı Mustafa Erdoğan’dan nakleden Acıpayam-Dodurgalı Ganime Ay’dan naklen Said Dağdaş, 9.2.2013) atasözü ile akraba bir atasözü.
* '''Her hakkımı affederim emme (ama), Perşembe hakkımı affetmem!''' Karı-koca ilişkilerini ifade için erkeklerin aralarında yaygın olarak kullanılan bir atasözü. Bazı yörelerde Perşembe gecesi için "Babalar Günü" tarifi de kullanılır (Köyceğiz-Otmanlar köyünden orman işçisi Ahmed Salih Karakurt’tan naklen Said Dağdaş, 30 Ağustos 2012, Denizli-Eskere).
* Her horoz kendi çöplüğünde öter;.{{VS|Her horoz kendi çöplüğünde öter;}}
* Her inişin bir yokuşu vardır.{{VS|Her inişin bir yokuşu vardır}}
Satır 100 ⟶ 68:
* Her kaşığın kısmeti bir olmaz.{{VS|Her kaşığın kısmeti bir olmaz}}
* Her [[koyun]] kendi bacağından asılır.{{VS|Her koyun kendi bacağından asılır}}
* '''Her kütüğü karınca sarmaz !''' “Her çalıya kuş konmaz!” atasözü ile benzer anlamda… İlginin odağı olmanın, bazı sebebleri vardır anlamında. “Sözgelimi; muhtar Aziz amcanın evine hergün misafir gelirken, diğer kişiye kimse uğramayabilir.” (Sivas-Zara-Tödürge köyünden, 1932’li İbrahim Önder’den nakleden torunu olan 1984’lü Kadir Önder’den de naklen Said Dağdaş, 28.10.2008).
* Her sakaldan bir tel çekseler, köseye sakal olur.{{VS|Her sakaldan bir tel çekseler, köseye sakal olur}}
* Her sakallıyı baban mı sanırsın?.{{VS|Her sakallıyı baban mı sanırsın?}}
* Her taş baş yarmaz.{{VS|Her taş baş yarmaz}}
* '''Her yere yağmur Hak'dan gelir! Oltu'ya yağmur Pakih'den gelir!'''(Erzurum-Oltu-İğdeli köyünden, 1955 doğumlu Abdülkerim Demirci’den naklen Said Dağdaş, 19 Mayıs 2010, Erzurum). Pakih: Erzurum-Oltu'nun kıblesindeki köylere verilen ad.
* Her vaktin bir padişahı var.{{VS|Her vaktin bir padişahı var}}
* Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır.{{VS|Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır}}
Satır 125 ⟶ 91:
* Herkes kendi ayıbını bilmez.{{VS|Herkes kendi ayıbını bilmez}}
* Herkes kendi ölüsü için ağlar.{{VS|Herkes kendi ölüsü için ağlar}}
* '''Herkes kürek yapar ama, sapını takamaz!''' “Herkes her işi yapamaz. Bazı işler özel maharet ister.„ anlamında. (30.1.2008, 1950’li Ayşe Yaman’dan nakleden Celil Yaman’dan naklen Said Dağdaş, 1979’lu, Bartın-Ulus’lu)!
* Herkes ne ederse kendine eder.{{VS|Herkes ne ederse kendine eder}}
* Herkes sakız çiğner ama kızı tadını çıkarır.{{VS|Herkes sakız çiğner ama kızı tadını çıkarır}}
Satır 134 ⟶ 99:
* Herkesin arşınına göre bez vermezler.{{VS|Herkesin arşınına göre bez vermezler}}
* Herkesin delisi evinde, derdi karnında.{{VS|Herkesin delisi evinde, derdi karnında}}
* '''Herkesin derdi var! Değirmencininki (bile) su ile!''' (Fatmana Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş), (Dağdaş ve ark., 2006). Dışarıdan bakılınca insanların iç dünyaları doğrudan bilinemez. Derdi olmadığı düşünülen değirmenicinin bile – çünkü su akıyor, değirmen taşı da dönüyor, sürekli ve görünüşte zahmetsizce gelir getirici bir işi var zannedilir- derdi mutlaka var!..„ anlamında bir atalar sözü. “Her dağın kendine göre dumanı var!„ atasözü ile benzer anlamda.
* Herkesin ettiği yoluna gelir.{{VS|Herkesin ettiği yoluna gelir}}
* Herkesin geçtiği köprüden sen de geç.{{VS|Herkesin geçtiği köprüden sen de geç}}
* Herkesin hamuru ekmeğine göredir.{{VS|Herkesin hamuru ekmeğine göredir}}
* Herkesin tenceresi kapalı kaynar.{{VS|Herkesin tenceresi kapalı kaynar}}
* '''Herşeyin hayırlısı, üç ayların birisi!..''' (Dodurgalı Güllü Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş), 17.01.2013, İzmir-Bayraklı-Bornova). Herşeyin hayırlısını dilemek esastır. Ölümü de, mübarek üç aylardan birinde karşılama dileğini dile getiren bir temenni atasözü… Not: Teyzemin vefatında söylenmiştir.
* Herkesin yorulduğu yere han yapmazlar.{{VS|Herkesin yorulduğu yere han yapmazlar}}
* '''Hırs, ölümün kefenidir!''' Aşırı hırs; tehlikelerin, risklerin de sebebidir anlamında… ''“Hırs, ölümün kefenidir derler ya!..”'' (Kanal 9’da verilen Ali Baba filminden naklen Said Dağdaş, 27.1.2013).
* '''Hırsız evden olmayınca, öküz bacadan çıkmaz!''' “Hırsız evden olunca, öküz bacadan çıkar!” Toplumda bütünlük varsa, dirlik-düzenlik ve gelişmenin yolu açıktır. Aksine toplum bünyesinde ayrışma mevcutsa, rahatsızlıklar doğabilir (8 Şubat 2007, Erzurum-Horasan’lı Cafer Erdoğan’dan nakleden 1979’lu, Bartın-Ulus’lu Celil Yaman’dan naklen Said Dağdaş).
* '''Hırsız onmaz, yatağı onar!''' (Leyla Baz’dan nakleden Mehmed Baz’dan naklen Said Dağdaş, 1.1.2007, Denizli)! “Huzur içinde olmaktan öteye varlık yoktur!” anlamında
* '''Hırsızlık bir yerde geçerlidir. O da ilimde...''' (Yazır’lı Yörük Veli’sinden nakleden Lütfi Emik’den naklen Said Dağdaş, 24.09.2004): Hırsızlık caiz değildir. İlmin öneminden ötürü; yalnızca ilimde hırsızlık yapılabilir anlamında (Dağdaş ve ark., 2006).
* Hile ile iş gören mihnet ile can verir.{{VS|Hile ile iş gören mihnet ile can verir}}
* Hilekardan yumurta alan, içinde sarısını bulamaz.{{VS|Hilekardan yumurta alan, içinde sarısını bulamaz}}
* Hoca okurken yanılır.{{VS|Hoca okurken yanılır}}
* '''Hoca! Okuyuşun iyi ama (emme), hasta gidip gideri (demiş)!..''' : Çözümü zor veya çözümsüz, olumsuz bir durumu ifade etmek için kullanılır. İzlenen yol yol değil, uygun çözümü bulalım anlamında.. (1929’lu Mehmed Baz’dan naklen Said Dağdaş, 13.08.2011, Denizli).
* Hocanın dediğini yap , yaptığını yapma.{{VS|Hocanın dediğini yap , yaptığını yapma}}
* Hocanın vurduğu yerde gül biter.{{VS|Hocanın vurduğu yerde gül biter}}
Satır 155 ⟶ 113:
* Horoz ölür,gözü çöplükte kalır.{{VS|Horoz ölür,gözü çöplükte kalır}}
* Horozu çok olan köyün sabahı geç olur.{{VS|Horozu çok olan köyün sabahı geç olur}}
* '''Hoş geldin, hoş üstüne! Gel otur köşk üstüne. Dileğin nedir söyle! Yapayım baş üstüne''' (Aslen Baf'lı, 1914 doğumlu Ziba Hüsnü Kavas'dan nakleden Ortaköy-Lefke'li-17.12.1953 doğumlu Dr. Türker KAVAS'dan naklen Said Dağdaş, Lefkoşe, 25.03.2011)...
* Huylu huyundan vazgeçmez.{{VS|Huylu huyundan vazgeçmez}}
* '''Huzuru olanın, veziri olur!''' (1961’li İnegöl’lü Fatma Çiğnem ve Sivas-Yeniçubuk’lu İsmail Altundal’dan naklen Said Dağdaş, 3.2.2008)! “Huzur içinde olmaktan öteye varlık yoktur!” anlamında.
* Hırsız evden olursa mandayı bacadan aşırır.{{VS|Hırsız evden olursa mandayı bacadan aşırır}}
* '''Hırsız evden olunca, öküz bacadan çıkar!''' ''"Hırsız evden olmayınca, öküz bacadan çıkmaz!"'' atasözünün olumsuz yöndeki sürümü (Said Dağdaş).
* Hırsızlık bir ekmekten, kahpelik bir öpmekten.{{VS|Hırsızlık bir ekmekten, kahpelik bir öpmekten}}
* Hırsızlığı da öğren, başucunda dursun.{{VS|Hırsızlığı da öğren, başucunda dursun}}
Satır 172 ⟶ 127:
* Halka verir talkını, kendi yutar salkımı. {{VS|Halka verir talkını, kendi yutar salkımı}}
* Hamala semeri yük olmaz.
* '''Hapaz ile su içmeye, anası evinden kız sevmeye doyum olmaz''' (1961 doğumlu, Antalya-Serik'li Mustafa Aydın'dan naklen Said Dağdaş, 1986, İstanbul-Fatih):
* Harman yel ile, düğün el ile olur.
* Hasta sağ kalırsa hekime karşı gelir.
Satır 180 ⟶ 134:
* Helal kazanç ile pilav yenmez.
* Hem kız, hem baldırı düz hem de ucuz olur mu?
* '''Hem perhiz yapar, hem lahana turşusu yer!''' (09.1983, F. Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş), (Dağdaş, 2006).
* '''Hem şoför mahalli, hem 2.5 lira olmaz!''' (29.08.2003, Çankırı'lı Mehmed Ali Yılmaz’dan naklen Said Dağdaş). ''"Hem kız, hem baldırı düz hem de ucuz olur mu?"'' atasözü ile benzer anlamda...
* '''Hep seni düşünürüm, haccım ve umrem sanadır! Herkes taş toprak düşünür, kalbim senden yanadır!"''' (İmam-ı Rabbani). Allah sevgisini, O'na kavuşma aşkını, gönlün sadece Allah fikri ve zikri ile meşgul olmasını hatırlatan bir vecize...
* '''Her akıl bir olsa, davara çoban bulunmaz''' (F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, Aralık 1980)! “Ben ağa, sen ağa! İnekleri kim sağa?.. (1956’lı, Kerkük’lü, Adil Demirci'den naklen Said Dağdaş, Temmuz 2005) atasözü ile benzer anlamdadır.
* Her akla geleni işleme her ağacı taslama.
* '''Her dağın kendine göre dumanı var!''' (Fatmana Dağdaş)! Herkesin bir sorunu, derdi var. (Dağdaş, 2006).
* Her günün bir gecesi vardır.
* Her işin başı sağlık.
Satır 196 ⟶ 145:
* Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır
* Her zamanı bir sayma.
* '''Her zatın tazesi, dostun köhnesi!''' (İran Azerbaycanından Tebrizli S.Kusekenani’den naklen Said Dağdaş, 6 Haziran 1999)!.. (Dağdaş, 2006).
* Her zaman gemicinin istediği rüzgar esmez.
* Herkes aklını pazara çıkarmış, yine kendi aklını beğenmiş.
Satır 202 ⟶ 150:
* Herkes ektiğini biçer.
* Herkes kaşık yapar ama sapını yapamaz.
* Herkesin aklı bir olsaydı, koyunlara çoban bulunmazdı. '''Ben ağa, sen ağa! İnekleri kim sağa?..''' (1956’lı, Kerkük’lü, Adil Demirci'den naklen Said Dağdaş, Temmuz 2005) atasözü ile benzer anlamdadır.
* '''Hesaplı gönül incinmez''' (F. Dağdaş'dan naklen oğlu Said Dağdaş, 14.7.2000)! Her yönüyle bilinen iş yap. Gizli kalmasın. Başın da ağrımasın anlamında, (Dağdaş, 2006).
* '''Hıdır! Elimden gelen budur!..''' Yapabileceğimi yaptım. Elimden bu gelir anlamında (F. Dağdaş’dan naklen oğlu Said Dağdaş, 1980).
* Hıdrellez yaz kapısı, yedi gün sürer tipisi.
* Hırsız sekiz, köşe dokuz.
* '''Hırsızlık bir yerde geçerlidir. O da ilimde..'''. (Yazır’lı Yörük Veli’sinden nakleden Lütfi Emik’den naklen Said Dağdaş, 24.09.2004): Hırsızlık caiz değildir. İlmin öneminden ötürü; yalnızca ilimde hırsızlık yapılabilir anlamında.
* Hızlı giden atın boku seyrek düşer.
* Hiçbir şeye sahip olmayanın kaybedeceği hiçbir şey yoktur.
* Hile ile iş gören mihnet ile can verir.
* Hocanın dediğini tut, yoluna gitme.
* '''Hormet hormete baglidir'''. "''Varış olur geliş, tarhanaya bulgur salış!"'' atasözü ile benzer anlamda (Bakü’lü Ebilov Ümid Maksudoğlu’ndan nakleden Burdur'lu Hüseyin Yılmaz'dan naklen Denizlili Said Dağdaş, 2 Ekim 2012).
* Horoz ölür, gözü çöplükte kalır. {{VS|Horoz ölür,gözü çöplükte kalır}}
* Horozu çok olan köyün sabahı geç olur.