Türkçe atasözleri/U: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k 88.255.237.243 mesaj tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Kibele tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Değişiklik özeti yok
1. satır:
<div ><small> '''<''' [[Türk atasözleri]] </small></div>
 
*- Ucuz etin tiriti olmaz! (Artvin-Yusufeli-Bakırtepe köyünden Erkan İspirli’den naklen Said Dağdaş, 27.11.2013). Herhangi bir malın ucuzunu alma konusunda dikkatli olmak gerekir anlamında.
*- Ucuz etin yahnisi, sası olur! (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, Dodurgalar, 1979). Ucuz malın katma değeri de az olur. Bu nedenle ucuz mal alırken ve kullanırken dikkatli olmak gerekir anlamında. “Pahalıdan ucuzu yoktur!” atasözü de benzer uyarıyı hatırlatır. Sası: Tatsız, damak zevkine uymayan kekremsi tad anlamında. Ayrıca Samsun’lu, Kırım muhaciri bir aileden olan Nazım Özşahin “Sası sası kokuyor! cümlesinde olduğu gibi sası kelimesinin, tadı değişik, hatta bozulma ihtimali olan yemeği tarif için kullanıldığını belirtmiştir.
*- Ucuz etin yahnisi, yenmez! (Samsun’lu Cemil Ün’den naklen Said Dağdaş, 26.11.2013). Ucuz mal alırken ve kullanırken dikkatli olmak gerekir anlamında.
*- Ucuzdur vardır bir illeti, pahalıdır vardır bir hikmeti!.. Aynı türden iki malın fiyatındaki farklılığın gerekçesi olarak kullanılır. “Ucuza satılan mal genellikle kalitesizdir. Bu nedenle satın aldıktan kısa bir süre sonra bozulabilir, kullanılamaz hale gelebilir. Kaliteli mal ise, pahalı da olsa çok uzun süre bozulmadan-kırılmadan kullanılabilir. Kullananı yarı yolda bırakmaz!” anlamında kullanılan ve kaliteye vurgu yapılan bir uyarı atasözüdür (21 Ekim 1974 doğumlu Yozgat'lı Erkan Akbel'den naklen Said Dağdaş, 21 Ekim 2013, Ankara). “Pahalıdan ucuzu yoktur!” atasözü ile benzer anlamda.
*- Ulu sözü dinlemeyen, ulur kalır!.. "Gün görmüş geçirmiş tecrübeli kişilerin tavsiyelerini dikkate almayan zarar görür, pişman olur. Sıkıntı ve dertten kurtulamaz!" anlamında kullanılan bir atasözü (Said Dağdaş, 21.10.2013).
- Ulumasını bilmeyen köpek, ağıla kurt düşürür! (Kütahya-Simav-Ortaca köyünden 1962’li Mevlüt Bol’dan naklen Said Dağdaş, 10.2.2010). Yerinde konuşmasını bilmeyen kişi, faydadan çok zarar verir anlamında. “Kaş yapayım derken göz çıkarmak„ deyimi de yakın anlamdadır.
*- Umut kalacağına, emek kalsın! (F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş). (Dağdaş ve ark., 2006). Emek ver, uğraş, sonuca ulaşmaya çalış! Sadece “umut” ile yetinmek boştur anlamında.
*- Unu yok, ünü var! "Adı batasıca. Ünü var, unu yok!" (Elif Erçelik'den naklen Said Dağdaş, Dodurgalı, 26.07.2003). Sadece adı var, ama adına uygun iş görmez anlamında...
*- Urbası yaldırar, karnı gıldırar! (Dodurgalı Ganime Ay'dan naklen Said Dağdaş, 1955’li, Acıpayam-Dodurgalı ve Corum'lu, Eylül 1983). (Dağdaş ve ark., 2006)!
*- Ustamın adı Hıdır! Elimden gelen budur!.. Yapabileceğimi yaptım. Elimden geleni ne ise, onu yaptım anlamında (Ankara-Ayaş’lı Yücel Özder’den naklen Said Dağdaş, 24.06.2013). “Hıdır! Elimden gelen budur!..” (F. Dağdaş’dan naklen oğlu Said Dağdaş, 1980) atasözü ile benzer anlamda.
- Ustayı konuşturan, malzemesidir! (Meydancık, Şavşat-ARTVİN'li, 1966’lı Yavuz AYDEMİR'den naklen Said Dağdaş,25 Mart 2006). Dilimizde “Alet işler el övünür, talih işler kul övünür“ diye bir söz var. Bu sözün alet bahsinde tuttuğu yer günümüzde alabildiğine genişliyor (Mustafa Kutlu, 3.5.2006, Yeni Şafak, s. 15).
*- Usul usul gezer, yerin damarını büzer! (Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, Denizli, Ağustos 1985). “Sine sine gezer, sineği boynundan üzer!” (ezer) (Ordu-Aybastı-Pelitözü Kasabasından, 1945'li Emine Ufuk'dan naklen Said Dağdaş, Leverkusen, 1.11.2008)! atasözü ile eş anlamlı...
*- Usaq, evin guzgusudur! Azerbaycan Türkçesinde kullanılan (Bakü’lü Ebilov Ümid Maksudoğlu’ndan nakleden Burdur’lu Hüseyin Yılmaz'dan naklen Denizli’li Said Dağdaş, 2 Ekim 2012) bir atasözü.
*- Uyku kırk kantar! Uyudukça artar!.. (Mehmed Zahid Kotku’dan nakleden Esad Coşan’dan nakleden 1955 doğumlu Dodurgalı Ganime Ay'dan naklen Said Dağdaş, 26.07.2009). Uykunun ağırlığına aldanmamak gerektiğini hatırlatan bir atasözü. “Mide kırk ambar yedikçe yutar, uyku kırk kantar uyudukça artar!” şeklinde bir değişik kullanımı da yaygındır (Acıpayam - Dodurgalı Said Dağdaş).
*- Uyur ardında uyanık çoktur! (F. Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş, Eylül 1985).
*- Uyuyan yılanın kuyruğuna basılmaz! Kavga-kargaşa çıkarmaya aday insanlarla ilişkilerde dikkatli ve temkinli olmak gerekir anlamında (Said Dağdaş, 21 Ekim 2013).
*- Uyuz çepişin kendi gittiğine yanmam, başında götürdüğü çilbirine yanarım! (Burdur-Gölhisar)! Hemen komşu ilçe Acıpayam'da ve kasabalarında-köylerinde “Babamın öldüğüne yanmıyorum da, “Hüküm Allah’ın!„ diyenlere dayanamıyorum!” (Enver Oymak'dan naklen Said Dağdaş, 10.4.1994, Acıpayam-Darıveren’li) şeklinde kullanılan sürümü yaygındır.
*- Uzaq qohumdansa yaxin qonsu yaxsidi! Azerbaycan Türkçesinde kullanılan (Bakü’lü Ebilov Ümid Maksudoğlu’ndan nakleden Burdur’lu Hüseyin Yılmaz'dan naklen Denizli’li Said Dağdaş, 2 Ekim 2012) bir atasözü.
*- Uzayan dal bizden olsun! (Ankara-Kalecik'li Yusuf Sılay'dan naklen Said Dağdaş, 1996). Başarıya ulaşan; yakınlarımızdan, milletimizden olsun anlamında (Dağdaş ve ark., 2006). Bu atasözü, bazı yörelerde “Uzayan kol bizden olsun!” şeklinde de kullanılmaktadır. “Uzayan kol bizden Senirkent’ten Senirkentli’den olsun!” (Bal, 2010, s. 2'den naklen Said Dağdaş). Ancak kol uzamaz, dal uzar. Bu nedenle mecazi anlamda da olsa, atasözünü “dal” ismi ile birlikte kullanmak daha uygun görünmektedir.
*- Uzayan kol bizden olsun! “Uzayan kol bizden, Senirkent’ten, Senirkentli’den olsun!” (Bal, 2010, s. 2'den naklen Said Dağdaş). Ancak kol uzamaz, dal uzar. “Uzayan dal bizden olsun!” (Ankara-Kalecik'li Yusuf Sılay'dan naklen Said Dağdaş, 1996) atasözü ile benzer anlamda.
* Ucuz etin yahnisi tatsız olur.{{VS|Ucuz etin yahnisi tatsız olur}}
* Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti.{{VS|Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti}}