Cemil Meriç: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Babatolian (mesaj | katkılar) kDeğişiklik özeti yok |
Babatolian (mesaj | katkılar) refler eklendi. |
||
28. satır:
[[Dosya:John William Waterhouse - Ulysses and the Sirens (1891).jpg|184px|thumb|Realiteyi görmemek için [[din]]i, [[sanat]]ı, [[aşk]]ı yaratmışız.]]
* Neden vakur [[Juvenal]] okunmuyor? Niçin [[Lukretius|Lükres]]'in erkek sesi insanlığın ufkunda çınlamaz oldu?
** Denize Atılan Şişe,
* Onlar için Anadolu yoktur, İstanbul yoktur, Türkiye yoktur, üzerinde [[insan]]ların gözyaşı döktüğü, sefalet çektiği, didindiği bir [[dünya]] yoktur.
43. satır:
* Sermayedara "işveren" payesini tercih eden bir cemiyet elbette ki liberalizmi takdis etmektedir... [[Tanrı]] gibi bir velinimet.
** Kelime
[[Dosya:Karthigai Deepam.jpg|144px|thumb|Akdeniz, Doğu ile Batı'nın zifaf yatağı. ]]
70. satır:
== Bu Ülke ==
* Her büyük adam kucağında yaşadığı cemiyetin üvey evladıdır.▼
** s. 35
* Bazen bir kuyuya benziyor hayat; kör, pis, zehirli bir kuyuya. Boğuluyorum, ölüme koşacak mecalim kalmıyor, kimseyi görmüyor gözüm. Sevdiklerim yabancılaşıyor. Kitaplar tuğla oluveriyor birden. Dostlarımın sesini tanımıyorum. Varlığım bir tele asılıyor. Bir kâbus bu, bir hastalık. Gözlerimi kaybettikten sonra bu kuyuya sık sık düştüm… İstediğini yapamamak, sakatlığımdan doğan bir aciz… Acılarımı dev aynasında büyüten rezil bir hassasiyetim var… Aczime tahammül edemiyorum… Bu, hayatımın perde arkasındaki ardı arkası kesilmeyen uğultu.
** s. 44
* Düşünce dünyasını fethe çıkanların uğrayacağı ilk ülke Hint olmalı. Hint bütün inançlara söz hakkı tanır. Çağdaş Avrupa en aydınlık taraflarıyla Hint’in bir devamıdır. Hint belki bütün [[gerçek|hakikat]] değil ama hakikat.
** s. 45
* Olemp'i ararken Hint çıktı karşıma.
** s. 45
* [[Düşünce|Tefekkür]] vuzuh (anlaşılabilir olmak e.n.) ile başlar, kurtuluş şuurla.
** s. 51
* Sol ve sağ… Çılgın sevgilerin ve şuursuz kinlerin emzirdiği iki ifrit.
** s. 79
Satır 92 ⟶ 99:
* [[İdeoloji]]ler, uçurumları aydınlatan hırsız fenerleri. İstemesek de onlara muhtacız. Kaosu kozmos yapan insan zekası, tecrübelerini ideolojilerde sergilemiş. İdeolojiye düşmanlık, tek izm’e teslimiyettir: Obskürantizme. İdeolojiler siyaset dünyasının haritaları. Haritasız denize açılınır mı? Ama harita tehlikeli bir yolculukta tek kılavuz olamaz. Pusulaya da ihtiyaç var. Pusula: Şuur. Tarih şuuru, milliyet şuuru, kişilik şuuru.
** s. 93
* Hafızaya çakıl taşı gibi saplanan bilgi kırıntılarına yeni bir ad bulduk: [[Kültür]].▼
** s. 99
[[Dosya:Salomon Koninck 001.jpg|144px|thumb|[[Kitap]], istikbale yollanan mektup… smokin giyen heyecan, mumyalanan [[Düşünce|tefekkür]].]]
* [[Kitap]], istikbale yollanan mektup… smokin giyen heyecan, mumyalanan [[Düşünce|tefekkür]].
Satır 98 ⟶ 107:
** s. 100
* Her toplum bir kitaba dayanır: [[Ramayana]], Neşideler Neşidesi veya [[Kur’an]]: "Senin kitabın hangisi?"
** s. 106
* Tarihimiz, mührü sökülmemiş bir hazine.▼
** s. 106
* Kütüphane bütün çağların, bütün ülkelerin ölümsüzleri ile dolu.
Satır 116 ⟶ 127:
* Okumak, iki ruh arasında âşıkane bir mülâkattır.
** s. 111
* Gerçek hükümdarlar, ebedi hükümrandırlar. Hazineleri yağma edildikçe zenginleşirler.▼
** s. 111
* Meçhule açılan bir kapıdır [[kitap]]. Meçhule, yani masala, esrara, sonsuza.▼
** s. 111
* Mütercim, mutlak’ı arayan bir çılgın, “felsefe taşı”nı bulmaya çalışan bir simyagerdir. Bir [[Sizifos]]’tur belki, bir haber taşıyıcısı değil. ▼
** s. 118
* [[Şiir]] ne bir teşrih masasıdır, ne bir teşhir çarmıhı.▼
** s. 124
[[Dosya:Oklahoma City Bombing National Memorial.jpg|144px|thumb|Polemik zekaların savaşıymış. [[Zeka]]lar birbiriyle savaşmaz.]]
* Polemik zekaların savaşıymış. [[Zeka]]lar birbiriyle savaşmaz. Kinlerin, peşin hükümlerin, gizli çıkarların savaşı, polemik. Eski bir inancı yok etmek isteyen yeni bir düşüncenin savaşı. Ve her mübariz kendi cephesinde muzaffer.
** s. 127
Satır 122 ⟶ 142:
*Yumuşak kalplilik de olmaz polemikte. Ölüm bir mazeret değildir. [[Voltaire]]: “Yaşayanlara saygı borçluyuz az çok.” diyor… “Ölenlere tek borcumuz kalmıştır: [[Gerçek|Hakikat]] “
** s. 128
* Gitmek, kaderin hatalarını düzeltmektir.▼
** s. 135
* [[Kahramanlık]], hatada ısrar etmemektir.
** s. 140
* [[Asya]]’nın bütün evlatları içinde Batı’nın ilk benimsediği: [[Zerdüşt]]. [[Gotama Buda|Buda]]’yla [[Konfüçyüs]]’ün sesi uzun zaman erişmez Avrupa’ya ve Asya’nın hikmetini tek başına Zerdüşt temsil eder. Musevilik Zerdüştlüğün damgasını taşır: Hayırla şer arasındaki ikilik, meleklerle cinlerin savaşı, kıyamet gününe iman… Hep O’nun yadigârı… Hıristiyanlık Zerdüşt olmadan anlaşılmaz.
** s. 145
* Aldatmayan tek sevgili var dünyada: mutlak güzel.▼
** s. 152
* Her çağ kendi kelimelerini söyletmiş kelimeye; her demagog kendi yalanlarını.
** s. 169
* Batı'dan gelen hiçbir "izm" masum değildir.
** s. 188
* İrfan, düşüncenin bütün kutuplarını kucaklayan bir kelime.▼
** s. 173
* İrfan, kemale açılan kapı, amelle taçlanan ilim.▼
** s. 173
* Kültür, Homo ekonomikus’un kanlı fetihlerini gizlemeye çalışan birer şal.▼
** s. 173
* Kültür, kaypaklığı, müphemiyeti ve seyyaliyetiyle Avrupa’dır. Tarif edilmeyen, edilemeyen bir kelime.▼
** s. 173
* Batı’nın [[düşünce]] [[tarih]]i [[akıl]]la naklin mücadele tarihi.
** s. 177
* Din, Avrupa için bir afyondur, bütün ideolojiler gibi.▼
** s. 177
* Yığın hale (şimdiye) hükmeder, büyük adam istikbale (geleceğe).
** s. 206
Satır 138 ⟶ 178:
* Şuuraltı (psikanaliz) her istediğini kolayca elde eden mutlu azınlığın imtiyazı.
** s. 208
* Kendini tanımak, marifetlerin marifeti.▼
** s. 209
* Rasyonelden irrasyonele itildiğimizin farkıda değiliz... Belki de medeniyet uyuyor ve zaman zaman rüya görüyor. ▼
** s. 212
* Kutuplar arasında ahenk kurulmadıkça insanlık tehlikededir.
** s. 212
* Koestler ya komiser ya Yogi diyor. Gandi zirvelere yükselen üçüncü yolun müjdecisi... Düşmanı dost ederek yok etmek. Küçültmek değil küçülmekten kurtarmak. Tek düşman var aldanan... Savaş bir irşat. Savaş, ışıkla karanlığın diyaloğu. Düşman, gözü bağlı olandır. Savaşın amacı, bu bağları çözmek; kinin, öfkenin, peşin hükmün, küçümseyişin bağlarını, güvensizliğin, inadın bağlarını... Zor hayvana yakışır.
** s. 214
* [[Voltaire]]'in kahkahası baykuşun ulumasından farksız, yakın harabelerin rüyasıyla sermest bir baykuşun... Bu çökmeye hazır medeniyet üç sütün üzerinde duruyor; süngü, açlık, fuhuş. Fransa yorgundur, zaferden yorgun, sefahetten yorgun.
** s. 216
* Tarihi yaratan, fertle yığın arasındaki anlaşmazlık.
** s. 217
* Tarihin mimarı: İsyan; kadere, zamana, insana.
** s. 217
* Yaratan'ın elinden çıkarken her şey güzelmiş, kime göre güzel? Evren bir ham madde deposu. Her şeyi biçimlendiren insan; güzel de iyi de insan icadı.
** s.
* Mukaddime bulutları dağıtan bir rüzgâr. "Scienza Nuova" teolojinin sisleri arkasında çakan bir şimşek. [[İbn-i Haldun]] akıl, [[Giambattista Vico|Vico]] seziş. İkisi de zirvededir. Tunuslu filozof bir kartal gibi yükselir bulutlara. İtalyan zirveye tırnakları ile tırmanır.
** s. 230
* [[Diderot]]'un delişmen bir kahramanı, ne lüzum var dahiye der, dünyanın başına dert açan hep o. [[Deha]] [[doğa|tabiat]]ın en tehlikeli armağanı... Dahinin tabiat üstü bir yardımcısı yok. Tek yardımcısı beyni.
** s. 225-226
* Dahi, münzevi bir yıldız; anasız doğan çocuk, anasız doğan ve zürriyetsiz ölen. Zirveden zirveye akseden şarkı.
** s. 227
* Her Mayıs [[Honoré de Balzac|Balzac]]'la yeniden doğarım. [[Dante Alighieri|Dante]] için [[Publius Vergilius Maro|Vergilius]] ne idi bilmiyorum.
** s. 235
* Kronoloji: Aptalların tarihi.
** s. 237
* Dahi hocasını iyi seçendir.
* [[Din]], bir susuzluk, sonsuza karşı duyulan [[özlem]]. [[Bilgi]] değil, [[aşk]].▼
** s. 234
▲* [[Din]], bir susuzluk, sonsuza karşı duyulan [[özlem]]. [[Bilgi]] değil, [[aşk]]. Aşk öğretilir mi? Dini mektebe sokmak yanlış.
** s. 242
* Hapishane, maskelerin çıkarıldığı yerdir.
Satır 156 ⟶ 214:
* Mahalle kavgaları, tefekkürün zirvelerine ulaşmamalı.
** s.251
* Kelime: Senin yıldızların kelimeler, söyle raksetsinler, alev saçlarıyla sonsuz bahçesinde hayallerinin. Kelime ormanda uyuyan dilber; şair uzaklardan gelen şehzade. Öyle seveceksin ki kelimeleri, sana yetecekler. Yıldızlar Tanrı’ya yetmiş mi? Kelimeler benim sudaki gölgem, okşayamam onları, öpemem. Bir davet olarak güzel kelime ve muhterem. Gönülden gönüle köprü, asırdan asıra merdiven. Kelime kendimi seyrettiğim dere. [[Söz|Kelime]] sonsuz, kelime adem.▼
** s. 257
* Havarilerini yaratamayan [[İsa]]'nın yeri tımarhanedir, [[tarih]] değil.
** s. 274
[[Dosya:
* Söz, iki sonsuz arasında bir çırpınış.
▲* Batı’nın [[düşünce]] [[tarih]]i [[akıl]]la naklin mücadele tarihi.
** s. 279
▲* Aldatmayan tek sevgili var dünyada: mutlak güzel.
▲* Her çağ kendi kelimelerini söyletmiş kelimeye; her demagog kendi yalanlarını.
▲* İrfan, düşüncenin bütün kutuplarını kucaklayan bir kelime.
▲* İrfan, kemale açılan kapı, amelle taçlanan ilim.
▲* Kültür, Homo ekonomikus’un kanlı fetihlerini gizlemeye çalışan birer şal.
▲* Kültür, kaypaklığı, müphemiyeti ve seyyaliyetiyle Avrupa’dır. Tarif edilmeyen, edilemeyen bir kelime.
▲* Din, Avrupa için bir afyondur, bütün ideolojiler gibi.
* Güneş ülkeleri aydınlatır, [[söz]]ler milleti.▼
* [[İnsan]]lık daima kötü oyuncaklar peşinde koşan bir çocuk.
** s. 286
* Bana [[gerçek|hakikat]]i değil kendini ver. Kendini, yani rüyanı. Olmak istediğin gibi görün, olduğun gibi değil. Zaten nasıl olduğunu biliyor musun? Her yalan bir yaratış.
** s. 288
* Hiçbir [[zafer]] umulanı getirmez, hiçbir bozgun mutlak değildir.▼
** s. 293
* [[Bilgi]], sonu gelmeyecek olan bir fetihtir.
* [[Hayat]] herkesin yaşadığı, kimsenin yaşamaktan hoşlanmadığı komedya.
▲* Güneş ülkeleri aydınlatır, [[söz]]ler milleti.
▲* Hiçbir [[zafer]] umulanı getirmez, hiçbir bozgun mutlak değildir.
▲* Tarihimiz, mührü sökülmemiş bir hazine.
▲* Gitmek, kaderin hatalarını düzeltmektir.
▲* Gerçek hükümdarlar, ebedi hükümrandırlar. Hazineleri yağma edildikçe zenginleşirler.
▲* Meçhule açılan bir kapıdır [[kitap]]. Meçhule, yani masala, esrara, sonsuza.
▲* Mütercim, mutlak’ı arayan bir çılgın, “felsefe taşı”nı bulmaya çalışan bir simyagerdir. Bir [[Sizifos]]’tur belki, bir haber taşıyıcısı değil.
▲* [[Şiir]] ne bir teşrih masasıdır, ne bir teşhir çarmıhı.
▲* Hafızaya çakıl taşı gibi saplanan bilgi kırıntılarına yeni bir ad bulduk: [[Kültür]].
▲* [[Düşünce|Tefekkür]] vuzuh (anlaşılabilir olmak e.n.) ile başlar, kurtuluş şuurla.
▲* Her büyük adam kucağında yaşadığı cemiyetin üvey evladıdır.
▲* Kelime: Senin yıldızların kelimeler, söyle raksetsinler, alev saçlarıyla sonsuz bahçesinde hayallerinin. Kelime ormanda uyuyan dilber; şair uzaklardan gelen şehzade. Öyle seveceksin ki kelimeleri, sana yetecekler. Yıldızlar Tanrı’ya yetmiş mi? Kelimeler benim sudaki gölgem, okşayamam onları, öpemem. Bir davet olarak güzel kelime ve muhterem. Gönülden gönüle köprü, asırdan asıra merdiven. Kelime kendimi seyrettiğim dere. [[Söz|Kelime]] sonsuz, kelime adem.
▲* Kendini tanımak, marifetlerin marifeti.
▲* Belki de medeniyet uyuyor ve zaman zaman rüya görüyor.
== Umrandan Uygarlığa ==
| |||