Türkçe atasözleri/A: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
4. satır:
[[Resim:Flag of Turkey.svg|thumb|100px|Türkiye]]
* Acemi nalbant gavur eşeğinde öğrenir (Dodurgalar-Çarşı Mah., Tanıskalardan Mehmed Baz). Aynı atasözü Orman Müh. Hüseyin Hacıoğlu (Eskicuma, Bulgaristan) tarafından da ifade edilmiştir. 7.8.2002.
* Aç ayı oynamaz:
* Adam sandım eşeği, alnıma çarptı daşşağı (Burunsuz Aynımahın İbrahim dayı, Dodurgalar, Temmuz 1980)! Beklemediği anda, çiğlik gösteren insan için kullanılır.
* Adamakla mal mı tükenir? (Fatma Özdemir, 67 yaşında).
* Adın ne? Yumuşak... Sert olsa ne yazar? (Mehmed Baz): Elinden ne gelir?
* Ağalık vermekle, yiğitlik vurmakla! Veren el ve attığını vuran yiğit övülmektedir (M. Baz, 1929’lu, 9.1.2006)…
* Ağzına sahip olamayan, başka yerine de sahip olamaz ! (Ömer Açıksöz, 1963’lü, Kalfat-Orta, Çankırı)!
* Akıl mı üstün, para mı üstün (M. Baz, 10.4.1994) ?
* Akıllı deliye söyletirmiş (Mehmed Baz):
* Akılsız dosttan akıllı düşman iyidir (yeğdir): Ahmak dostun vereceği zararı akıllı düşman veremez sözü ile yaklaşık aynı anlamda.
* Akşamın hayrından sabahın şerri (Pilavcılardan F. Dağdaş, Dodurgalar)... İşe sabah başlamayı öğütleyen bir atasözüdür.
* Akşamın işine gündüz gülermiş (Pilavcılardan F. Dağdaş, Dodurgalar)! Akşam karanlığında sağlıklı iş yapılmaz anlamında.
* Alacağını alamayan, vereceğini veremez (Fatmana Dağdaş): Hesabını bilemeyen çözüm üretemez.
* Alet işler el övünür, talih işler kul övünür! Dilimizde “alet işler el övünür, talih işler kul övünür“ diye bir söz var. Bu sözün alet bahsinde tuttuğu yer günümüzde alabildiğine genişliyor (Mustafa Kutlu, 3.5.2006, Yeni Şafak, s. 15).
* Alışkanlık, gavurluktan zordur (Mehmed Baz, 3. 11. 2005)! Alışkanlıktan kurtulmak, gavurluktan kurtulup İslam’a dönmekten zordur anlamında...
* Alışkın olmayan götte don durmaz! Yöremizde kullanılan “Alışmadık götte don durmaz!” atasözü ile aynı anlamdadır.
* Alışmadık götte don durmaz (Pilavcılardan F. Dağdaş, Dodurgalar)! Atasözü ile aynı anlamdaki diğer alıntı atasözü aşağıda verilmiştir.
“Alışkın olmayan göt’de don durmaz!” (7.12.2006, 1974’lü Fahri ÖZDEMİR’den naklen Celil Yaman, 1979’lu, Bartın-Ulus’lu)!
* Alışmış, kudurmuştan beterdir (Mehmed Baz, 3. 11. 2005)!
* Allahümme ferden, sen sakla Allah’ım topalla körden (F. Dağdaş, Aralık-1980)! Bazı aza noksanlıklarında Allah’ın takdirinin yerindeliği vurgulanmıştır. Bu atasözünde de benzer bir yaklaşım görülmektedir.
* Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste:
* Altın, yere düşmekle pul olmaz (F. Dağdaş, Aralık 1984)!
* Altına küçük demişler imiş, fiatı büyük demiş (F. Dağdaş, Eylül 1983)!
* Altından yel geçen mala, malım var dememeliymiş (Fatmana Dağdaş): Hayvan ve araba gibi mal varlığından ziyade toprak sahibi olmayı öğütleyen bir atasözüdür.
* Amirin eşekse binme! Tut, çilbirinden çek! Akıllı bir yol izle. İdare etmeyi öğren! anlamında (M. Baz, 1929’lu, 9.1.2006)…
* Anam babam kesem!..
Elimi soksam soksam yesem!.. Çalışmadan, ailenin hazırını harcamaya devam edenleri tarif etmektedir.
* Anamı yoldan çıkaran kadı, davaya kimden gideyim? (F. Dağdaş):
* Anasına bak kızını al, kıyısına bak bezini al (Fatmana Dağdaş):
* Aptal ata binince bey oldum sanır (Resul Tosun ): Kendini beğenmişleri tanımlamada kullanılır. ...Yeter ki kimse demokrasiyi halk iradesinin dışında aramasın. Kendini beğenene “Aptal ata binince bey oldum sanır.” derler.
* Arap eli öpmekle Arap olunmaz (F. Dağdaş, Aralık 1979)!
* Arap eli öpmekle dudak kara olmaz (F. Dağdaş, Aralık 1979)! Bazen minnet edebilirsin.
* Armudu farıdan aşıymış, insanı farıdan eşiymiş (Said Ay’dan F. Dağdaş): İnsanı eşi ihtiyarlatır anlamında...
* Asıl azmaz bal kokmaz, kokarsa yağ kokar: Aslına rücü etmek anlamında.
* Aslan yatağından, şahan oturağından belli olur (Fatmana Dağdaş):
* Aslandan korkulur bağlı bile olsa (Resul Tosun, Mayıs 1999, M. Gazete):
* Aslını inkar eden, haramzade olur (F. Dağdaş, Aralık 1979)!
* Aşağıdan çıkarsa kışa, yukarıdan çıkars boşa (F. Dağdaş)…! Bulutlar gün batıdan, rakımı düşük olan aşağıdan, Köyceğiz istikametinden, Dalaman Çayı (Gireniz deresi) istikametinden gelirse yağışa, kışa işarettir. Doğudan (yukarıdan), Burdur Gölü istikametinden bulutlar belirirse yoğun yağmur, kış olmaz anlamındadır.
* At bir dizginde, öküz bir çizide belli olur (F. DAĞDAŞ, Nisan 1980)... Soylu olan, işinde belli olur.
* At görmediysen, bokundan da mı atlamadın! Aşina değilsen, o konuda çözüm üretmek için gerekli ipuçlarını da mı kullanamıyorsun anlamında (Celil Yaman, Ulus-Bartın, 31.07.2007)...
* At, avrat ömrü uzatır (F. DAĞDAŞ, Aralık 1980)...
* Atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler (Resul Tosun ): ... Şeyh Edebali Osman Bey’e nasihatının sonunda diyor ki: “Haklı olduğunda kavgadan korkma! Bilesin ki, atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli derler!”
* Atlıya selam kelam, eşekliye sonra gine gelem (F. Dağdaş, 9.2.2000): Kişiye göre hürmet gösterilir anlamında.
* Atmaya niyeti olmayan Kürt, taşın büyüğüne sarılır (25.6.1997) :
* Avradın dolaşığı, akşamdan sabaha kor bulaşığı (Fatma Uğur, 1972'li, Akseki-Kuyucak’lı, 6.9.2007)! “Karının dolaşığı, akşamdan kor bulaşığı” (Fatmana Dağdaş, Dodurgalar)! atasözü ile aynı anlamda…
* Ay buluttan çıksın da gör, ayva tüyünü atsın da gör (F. Dağdaş, 1984): Daha yeni doğan çocuk hakkında konuşmak erken, biraz büyüsün, serpilsin, ondan sonra bakın siz onun güzelliğine, yaratılışındaki mükemmelliğe anlamında.
* Ayaklar ıslanmadan balık tutulmaz (Sinem Gökdemir, 1985’li, Borçka-Camili (Macaheli), 24 Mayıs 2006)! “Emekte biter yumak !” atasözü ile benzer anlamda…
* Ayırıcı gelmiş, seçici gelmiş. Orta yere sıçıcı gelmiş (F. Dağdaş, 04. 1980): Pişmiş aşa su katan, işi bozan kişiyi tanımlar.
* Az yetmez, çok artmaz (Mehmed Baz):
* Aba vakti aba, yaba vakti yaba alan yanılmaz.
| |||