Paul Feyerabend

Avusturyalı-Amerikalı bilim filozofu (1924 – 1994)

Paul Feyerabend, Avusturyalı filozoftu.

Paul Feyerabend
Doğum tarihi 13 Ocak 1924
Doğum yeri Viyana
Ölüm tarihi 11 Şubat 1994
Ölüm yeri Genolier
Vikipedi maddesi
Vikiveri öğesi

Eserlerinden değiştir

Özgür bir Toplumda Bilim değiştir

  • Özgür toplum, bütün geleneklerin eşit haklara ve erk odaklarına ulaşmada eşit olanaklara sahip oldukları bir toplumdur. (s. 18)
  • Akılsallık üzerine temellendirilmiş toplum tam anlamıyla özgür değildir; böyle bir toplumda aydınların oyunu oynanır. (s. 45)
  • Bir zamanlar insana, kendisini zorba bir dinin yarattığı korkulardan ve ön yargılardan kurtaracak fikirleri ve gücü vermiş olan aynı girişkenlik, şimdi insanı kendi çıkarlarının kölesi haline getiriyor. (s. 107)
  • İnsanın aynı yaşamı paylaşmadığı, sorunlarını bilmediği insanların sorunlarını çözecek çözümlere sahip olduğunu sanması budalalık, kendini beğenmişliktir. Böyle bir uzaktan insancılık uygulamasının, o insanların hoşuna gidecek sonuçlar yaratacağını sanmak aptallıktır. (s. 167)
  • İnsan olmak, kötünün yanı sıra iyi, akılsalın yanı sıra akıl dışı, kusursuzun yanı sıra iğrenç olmak demektedir; kötü olunurken iyi ve iyi olmaya çabalarken kötü olmak olanaklıdır. İnsan ırkı tüm bir doğa dünyası gibidir; tek bir davranış biçimi yoktur, kopyalar halinde çoğaltılamaz. (s. 192)

Yönteme Karşı değiştir

  • Bilim ideolojilerden korunmalıdır; ve toplumlar, özellikle de demokratik toplumlar bilimden korunmalıdır.
  • Galileo bir doğal yorumun yerine çok farklı ve o zamana kadar (1630) en azından kısmen doğal olmayan bir yorum koyuyor. Nasıl hareket ediyor? Nasıl Dünya’nın hareket ettiği gibi saçma ve karşı-tümevarımcı iddialar ortaya atabiliyor ve yine de onları dinlemeye hazır ve dikkatli bir dinleyici topluluğu bulabiliyor? Argümanların yetmeyeceği -akılcılık için ilginç ve çok önemli bir kısıtlama- ve aslında Galileo’nun ifadelerinin de sadece görünüşte argümanlar olduğu seziliyor. Çünkü Galileo propaganda kullanıyor. Söylemek zorunda olduğu entelektüel nedenler yanında psikolojik hilelerden de yararlanıyor.

Akla Veda değiştir

  • Yurttaşlar dayanaklarını kendi bağımsız düşüncelerinden değil uzmanlardan alıyor.
  • Doğa yasaları, ilahi ilkeleri hükümsüz kılar.
  • Uzmanlar çoğu kez neden bahsettiklerini bilmezler alimane kanaat denen şey çoğunlukla dünyadan habersiz bir dedikodudan ibarettir.