Atebetü'l Hakâyık

Atebetü'l Hakâyık
Atebetü'l Hakâyık
Yazarı	Yaşar Çağbayır
Yayın tarihi	İstanbul 2009
Yayınevi	Ötüken Yayınları
Lisanı	Türkçe
Türü	Şiirler, Uyarlama
ISBN	978-975-437-723-1
	Vikipedi maddesi; Vikiveri öğesi

Atebetü'l Hakâyık, Türk yazar Yaşar Çağbayır'ın son kitabı. Çağbayır, Edib Ahmed Bin Mahmud Yüknekî'nin Atebetü'l Hakâyık'ını, Günümüz Diliyle Atebetü'l Hakâyık Gerçeklerin Eşiği adıyla günümüz Türkçe'sine uyarlamış. Kutadgu Bilig'den yarım yüzyıl kadar sonra kaleme alınmış bir ahlâk ve öğüt kitabı olan Atebetü'l Hakâyık'ı, Türkçe'nin bugüne kadar ki en büyük sözlüğünü Ötüken Türkçe Sözlük yazmış olan Yaşar Çağbayır, günümüz Türkçesine aktarıyor.

Senin birliğine delil aramaya kalkışan kimse küçücük ve tek bir nesnede bile binlerce delil bulur. Ben şuna kesin olarak inandım: Yok iken beni yarattığın gibi yok eder ve sonra diriltirsin.
(Atebetü'l Hakâyık, Tanrı'yı Ululama - s. 13)

Onun adını anmak ve övmek şerbet olmalı ki dilim adını andıkça ağzım tatlanıyor. Bugün benden salâvat ulaşsın ki yarın beni bunaltı sardığında elimden tutar olsun.
(Atebetü'l Hakâyık, Peygambere Övgü - s. 14)

Bulut, küçük bir damlacık su bile hediye etse deniz, bunu az veya çok demeden kabüllenir. Sultanım keremce denizden bin kat daha ileridedir.
(Atebetü'l Hakâyık, Büyük Emîr Muhammed Dâd İspehsâlâr Bey'e Övgü - s. 17)

Bilgili kişi varlığını belli eder. Bilgisiz hayatta olsa bile yitik sayılır. Bilgi sahibi kendi ölse de adı ölmez. Bilgisizin ise daha saglığında adı unutulur.
(Atebetü'l Hakâyık, Bilginin Yararı Bilgisizliğin Zararı - s. 18)

Dili başıboş adam akıllı mı olur? Boşboğaz sözleri, çok başlar yedi. Birini dil ile yaralama; bil ki ok yarası kapanır da dil yarası kapanmaz.
(Atebetü'l Hakâyık, Dilini Korumak - s. 20)

Bu dünya yılan gibidir, yılanı öldürmek gerekir. Çünkü o el ile yoklanırsa yumuşak görünür ama içi zehir doludur. Yılan kendisi yumuşak olduğu hâlde insana kötülük yapar, ondan uzak durmalı ve yumuşaklığına aldanıp sarılmamalıdır.
(Atebetü'l Hakâyık, Dünya Bir Konak Yeridir - s. 23)

Ey dost, bilgi sahibinin izinden yürü. Eğer konuşursan, sözünü bilerek söyle. Cömert adamı öv, eğer öveceksen. Cimriye ise en sert yay ile okunu nişan al.
(Atebetü'l Hakâyık, Çömertlik ve Cimrilik - s. 23)

Büyüklenme elbisesini giyindin ise hemen üzerinden çıkarıp at. Halka karşı kibirle göğüs kabarttınsa, dilini hemen düzelt. Allah'ın varlığına ve birliğine inancın belirtisi alçak gönüllü olmaktır. Eğer sen de mümin isen alçak gönüllü ol.
(Atebetü'l Hakâyık, Alçak Gönüllülük ve Kibir - s. 25)

Eş hırslı kişi, de bana: Hırslı davranmanın ne gereği var, bu kadar hırs neye yarar? İster dar, ister geniş, senin rızkın yazılmıştır; hırslanmak acaba bunu daha iyi yapar mı?
(Atebetü'l Hakâyık, Hırs - s. 26)

Büyüklüğü erişirsen, aslını şaşırma. Atlas giyersen, bez giydiğin zamanları unutma. Yükseldikçe daha çok yumuşak huylu ol. Büyüğe ve küçüğe tatlı dil kullan.
(Atebetü'l Hakâyık, Yardımseverlik, Uysallık ve Diğer İyilikler - s. 27)

Dünya hüner ve erdem sahibi kişilere çok daha vefasızdır. Hünersizler daha az cefa çeker. Erdem ile talihin bir araya gelmesi ise bulunmaz nadirden daha nadirdir.
(Atebetü'l Hakâyık, Günümüz Düzeninin Bozukluğu - s. 30)

Adım Edib Ahmed, sözüm edep ve öğütten ibarettir. Vücudum gider sözüm burada baki kalır. Bahar geçer, güz gelir; ömür biter. Bu gelip geçen bahar ve güzler benim ömrümü tüketir.
Ey benden sonra gelen, bunu okursan beni duada unutma. Sen de bana dua edersin diye bu nadide sözleri sana hediye ettim.
(Atebetü'l Hakâyık, Kitap Sahibinden Okuyucuya - s. 31)

Edip Ahmed'in doğup büyüdüğü yer Yüknek'tir. Orası gönül açıcı, güzel ve hoş havalı bir yerdir.
Babasının adı Mahmud Yüknekî'dir. Hiç şüphesiz Edip Mahmud'un oğludur.
Eserin bütünü Kaşgâr dili iledir. Edip bunu gönül inceliği ile söylemiştir.
(Atebetü'l Hakâyık, Edib Ahmed Hakkında III - s. 32)

Kemikte ilik gibidir insana bilgi,
İnsanların süsü akıldır, kemiğinki ilik.
Bilgisiz, iliksiz kemik gibi bomboş,
İliksiz kemiğe sunulmaz el.
(Atebetü'l Hakâyık, (C 89-96) - s. 59)

Bilgisize doğru söz tatsız olur,
Ona öğüt, nasihat yararsız olur.
Ne türlü, kirli arınır yıkayınca;
Cahil yıkanıp arınmaz, kirli olur.
(Atebetü'l Hakâyık, (B 105-112) - s. 63)

Tüm kategoriler - Tüm sayfalar - Rastgele sayfa