Libya

Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya veya resmi adıyla Libya Devleti,[1][2][3][4][5] Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir.[6] En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir.[7] Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.[8]

Libya
Vikipedi maddesi
Vikiveri öğesi

Hakkında söylenenler değiştir

  • Libya'da doğu, batı ve güney gruplarının kesimlerinin bir araya gelmesi ve meşru bir siyasi süreç içerisinde meşru aktörlerin yer alması baştan beri desteklediğimiz bir şey zaten. Bu süreçte biliyorsunuz; Libya ile önemli anlaşma imzaladık. Birisi; Deniz Yetki Anlaşması diğeri de Askeri İşbirliği ve Eğitim Anlaşması. Bu anlaşmalar geçerliliğini aynen koruyor. Bununla ilgili zaman zaman Libya'nın içindeki bazı gruplardan yahut bazı bölge ülkelerinden itirazlar gelse bile Libyalılar bu konuda son derece açık ve net bir tutum içerisinde. Yani meşru Libya hükümetinin bu anlaşmalarla ilgili bir itirazı söz konusu değil ve bu anlaşmaların aynen devam etmesi yönünde iradeleri var. Bu bizim için memnuniyet verici. Dolayısıyla gerek güvenlik noktasında gerek siyasi sürecin desteklenmesi gerekse Libya'nın yeniden inşası ve altyapısının güçlendirilmesi konusunda Türkiye olarak, Libya halkının, meşru yönetimin yanında olmaya devam edeceğiz. Umarım; bu yeni siyasi süreç herhangi bir gerilime, çatışmaya yol açmadan en kısa zamanda yeni bir takvimle, şeffaf bir yol haritasıyla herkese ilan edilir ve artık ne zaman yapılacaksa seçimlerin takvimi, ne şekilde planlanacaksa Libyalılar tarafından, onların yönettiği süreçte biz de destekleyici, kolaylaştırıcı bir aktör olarak onların yanında olmaya devam edeceğiz.[9]
  • Libya topraklarının sadece bir veya belirli kısmı için değil, tüm Libya için geçerli olacak siyasi bir çözümün olması gerekir.[10]
  • Türkiye ve Türk milleti olarak, Libya ve Libya halkı ile çok derin tarihi, insani, sosyal bağlarımız vardır. Bunun için Libya'da yaşananlara kayıtsız kalamayız. Kimse bizden, ülkemizden yardım isteyen Libyalı kardeşlerimize sırtımızı dönmemizi bekleyemez. Libya'yı kana ve ateşe bulayanlar, sadece yönetimi ele geçirmeye çalışmıyor, aynı zamanda ülkemize karşı kinlerini de sergiliyor. Bu ülkede, darbeci Hafter'e tabi olmayan Arap kardeşlerimiz var. Hafter onları yok etmek istiyor. Bu ülkede Hafter'in hedef aldığı Berberi, Amazig, Tuareg kardeşlerimiz var. Hafter onları da yok etmek istiyor. Libya'da, Hafter'in etnik temizliğe tabi tuttuğu, Barbarosların, Turgut Reislerin torunları olan ve sayıları 1 milyonu aşan Osmanlı bakiyesi Köroğlu Türkleri var. Hafter onları da yok etmenin peşindedir.[11]
  • Libya'da meşru hükümetin çağrısı üzerine sağladığımız destek hem ülkenin iç savaşa sürüklenmesine hem de Trablus'un düşmesine engel oldu. Bugün Libya'da siyasi çözüm umutları yeniden yeşermişse, bunda Türkiye'nin zamanında yaptığı müdahalenin çok ciddi katkısı bulunuyor. Eğitimden askeri iş birliğine, enerjiden sağlığa, ekonomiden ticarete kadar her alanda Libya halkının yanında olmaya devam edeceğiz.[12]
  • Libya'da siyasi çözüm yerine askeri yolları benimseyen darbeci Hafter'in ilerleyişinin durdurulmasında MİT'in sağladığı istihbari ve operasyonel destek oyun değiştirici role sahiptir.[13]
  • (Libya'da) Hak, adalet ve meşruiyet yerine darbenin ve darbecilerin yanında saf tutanlar bu katliamlara ortak olmuşlardır. Bundan böyle önceliğimiz (Libya) Milli Birlik Hükümeti'nin yetkisinin ve egemenliğinin ülke sathına teşmil edilmesidir. Libya'ya verdiğimiz destek Trablus'un düşmesini önlemiş, yeni katliamların önüne geçmiş ve ateşkesi sağlamıştır. Türkiye olarak, (Libya) Milli Birlik Hükümetine evvel ki meşru hükümetlere olduğu gibi her türlü desteği vermeye devam edeceğiz. Türk özel sektörünün Libya'ya geri dönüşünü hızlandıracak adımlar üzerinde fikir birliğine vardık. Barış, huzur ve refahın hakim olduğu bir Libya için gayretlerimizi müştereken sürdüreceğiz. Libya ile deniz yetki alanlarına ilişkin imzaladığımız mutabakat muhtırası 2 ülkenin milli menfaatini ve istikbalini güvence altına almıştır. Uluslararası toplumu seçimlerin öngörülen tarihte düzenlenmesi için Libya'ya samimi destek vermeye davet ediyorum. Gayrimeşru aktörlere arka çıkarak Libya'da, Libyalıların hilafına çıkar elde etme döneminin artık bitmesini temenni ediyorum.[14]
  • Libya ile yaptığımız anlaşmayla beraber Akdeniz'deki hakkımıza, hukukumuza sahip çıktık. Ne kimsenin hakkını yeriz, ne de kimseye hakkımızı yediririz.[15]
  • Suriye'de yapılan hatalar Libya'da tekrarlanmamalı.[16]
  • Darbeci ve dış mihrakların piyonu, başkalarının oyuncağı Hafter, BM tarafından tanınan meşru Milli Mutabakat Hükümeti’nin daveti ve ikili anlaşmalar çerçevesinde bölgeye gelmiş, askeri eğitim iş birliği, yardım, danışmanlık desteği sağlayan Türk askerini, TSK unsurlarını doğrudan hedef alan hezeyanlar içinde görülmeye başlanmıştır. Sıkıştığından, evinden dışarı çıkacak hali kalmadığından, kendince bir şeyler yapmak uğruna TSK unsurlarını hedef alan hezeyanlar içine girmiştir. Libya’da darbeci Hafter tarafından katliama uğrayan mazlum ve mağdurların yardım çığlığına sadece Türkiye’nin olumlu cevap verdiğini, zulme ve zalime sessiz kalmadığını unutturmak istiyorlar. Kendi zulümlerini, katliamlarını kapatmak için her türlü yaygarayı koparıyorlar. Bunlar beyhude gayret, bir yere varmaları mümkün değil. Bu sözde mareşal, çarşıdan üniforma almakla veya aldığınız rütbeleri takmakla mareşal olunmuyor. Bu bir tahsil, tecrübe, yürek, bilek meselesi. Her aklına gelen parasını verip elbisesini giyip mareşal olamaz. Bu kifayetsiz muhteris bizzat kendisi görüşmeleri, konuşmaları, siyasi çözümleri birilerinin adına çıkmaza sokmak, kendi katliamlarını, caniliklerini, suçlarını örtmek için elinden gelen gayreti gösteriyor.[17]

Kaynakça değiştir

  1. "The World Factbook". Cia.gov. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016. 
  2. "Member States". United Nations. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021. On 22 December 2017, the Permanent Mission of Libya to the United Nations formally notified the United Nations that the government is changing the official name of Libya to ‘State of Libya.’ 
  3. "Publications Office – Interinstitutional style guide – Annex A5 – List of countries, territories and currencies". Europa (web portal). 5 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016. 
  4. "LY – Libya – ISO". iso.org. 21 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2018. 
  5. "The World Factbook – Central Intelligence Agency". cia.gov. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2018. 
  6. "Demographic Yearbook (3) Pop., Rate of Pop. Increase, Surface Area & Density" (PDF). United Nations Statistics Division. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2013. 
  7. "World proven crude oil reserves by country, 1980–2004". Opec.org. 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2013. 
  8. "Libya Demographics Profile 2014". Indexmundi.com. 30 Haziran 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2016. 
  9. İbrahim Kalın, Türkiye ile ABD arasındaki ortak mekanizma konusunda ilk girişimin yapıldığını açıkladı
  10. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın: Fransa ve Hafter'i destekleyenler Libya'daki çatışmanın yanlış tarafında
  11. Cumhurbaşkanı Erdoğan: Hafter'e hak ettiği dersi vermekten asla geri durmayacağız
  12. Cumhurbaşkanı Erdoğan: AB'nin stratejik körlükten bir an önce kurtulmasını ümit ediyoruz
  13. Cumhurbaşkanı Erdoğan: Libya'da MİT'in sağladığı destek oyun değiştirici role sahip
  14. Cumhurbaşkanı Erdoğan: Libya'ya verdiğimiz destek yeni katliamların önüne geçmiştir
  15. Kurtulmuş: (Doğu Akdeniz) Türkiye olarak bu kadar itiraza rağmen Sevilla Haritası'nı alıp çöp tenekesine attık
  16. Almanya Başbakanı Merkel: Suriye'de yapılan hatalar Libya'da tekrarlanmamalı
  17. Akar: Türk unsurlarına yapılacak herhangi bir saldırı girişiminde katil Hafter unsurları meşru hedef olarak görülecektir