Türkiye'de askerî müdahaleler

Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Türkiye'de askerî müdahaleler, Türk Silahlı Kuvvetlerinin kurumsal olarak ya da bazı subayların kendi başlarına inisiyatif alarak sivil yönetime yaptığı müdahalelerdir.

Türkiye'de askerî müdahaleler
Vikipedi maddesi
Vikiveri öğesi

Türkiye 1946 yılındaki demokratik seçimlerle çok partili hayata geçiş yapmıştır. TSK, iç güvenliğin tehdit altında olduğunu ifade ederek bazen bazı yasaların geçmesini engellemek ya da bazı yasaları geçirmeye zorlayarak,[1] bazen de Türkiye Cumhuriyeti hükûmetlerini istifaya zorlayarak ya da alaşağı ederek demokratik sivil yönetime müdahale etmiştir.[2] Bu darbe ve muhtıralar bazen emir komuta zinciri içinde (12 Eylül Darbesi gibi), bazen de emir komuta zinciri dışında sadece bir grup subay tarafından (27 Mayıs Darbesi gibi) planlanmış ve icra edilmiştir.

TSK, 1960 ve 1980 yıllarında iki kez yönetime el koymuş, 1971 ve 1997 yıllarında ise hükûmeti istifaya zorlamıştır.

2007 yılından sonra Türk Silahlı Kuvvetlerinin bazı muvazzaf ve emekli mensupları, "darbe planı ve ülkeyi kontrol altına almak amaçlı kaos planları iddiaları"na ilişkin davalarla ilgili olarak yargılanmaya başlamıştır. Bu davalar arasında Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven darbe teşebbüsü iddiaları, Balyoz darbe planı, İrticayla Mücadele Eylem Planı, Ergenekon davaları, 12 Eylül Darbesi ve 28 Şubat Süreci davaları bulunmaktadır. Bu davalar çerçevesinde 200'den fazla TSK mensubu tutuklu olarak yargılanmıştır. Yapılan yargılamalar sonucunda; Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz, Eldiven, Balyoz, Ergenekon davalarının TSK'ye kurulan bir kumpas olduğu, sahte delillerle ordunun yetkin durumunun bozulmasının amaçlandığı ortaya çıkartılmış, soruşturmaları başlatan tüm savcılar hakkında davalar açılmış ve bu savcılar meslekten menedilmişlerdir. 15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi sonrası; 12 Eylül Darbesi'nin lideri Kenan Evren'in ifadesini alan dönemin Ankara Cumhuriyet Başsavcı Vekili, Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'ya dava açan dönemin Ankara Cumhuriyet Savcısı, açılan davaya ilk bakan hâkimler ve iddia makamında bulunan savcılar, "Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) soruşturması" kapsamında meslekten ihraç edilmişlerdir.

Hakkında söylenenler değiştir

  • Demokratik rejim istikametinden ayrılıp baskı rejimi haline götürmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam ederseniz ben de sizi kurtaramam. Şartlar tamam olduğu zaman, milletler için ihtilal meşru bir haktır. Fakat ihtilal bir millet hayatının asla arzu etmeyeceği, çetin ve tehlikeli bir ameliyattır. Çok iyi niyetlerle, vatanperver hislerle ihtilal yaparak idare kuranlar, kurdukları idarenin ertesi gününden itibaren kabus içinde yaşarlar.[3], "CHP ve Bir Kısım Basını İncelemekle Yetkili Tahkikat Komisyonu" kanunu görüşmeleri sırasında. - İsmet İnönü

Kaynakça değiştir

  1. "Arşivlenmiş kopya". 23 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2011. 
  2. "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2011. 
  3. "Demirkırat Belgeseli 7. Bölüm | İsyan | 32.Gün Arşivi". 
Türkiye'de askerî müdahaleler ile ilgili daha fazla bilgiye Vikipedi'den ulaşabilirsiniz.