Türkiye'de cumhuriyetin ilanı
Cumhuriyetin ilanı, hukuksal olarak İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda Mustafa Kemal'in hazırladığı anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle Türkiye Devleti'nin yönetim şeklinin cumhuriyet olarak belirlenmesidir.
| Türkiye'de cumhuriyetin ilanı | |
|---|---|
 | |
 Vikipedi maddesi Vikiveri öğesi |
Daha geniş anlamıyla cumhuriyetin ilanı; Türk toplumunu çağdaşlaştırmayı amaçlayan Türk devriminin bir parçasıdır, diğer yenileşme ve reformların da önünü açan bir siyasal inkılap hareketidir.[1]
"29 Ekim 1339 (1923) tarih ve 364 sayılı Teşkilât-ı Esasîye Kanununun Bazı Mevaddının Tavzihan Tadiline Dair Kanun" ile 1921 Teşkilât-ı Esasîye Kanunu'nun altı maddesinde (1, 2, 4, 10, 11 ve 12. maddeler) değişiklik yapılmış; birinci maddesi şu şekilde değiştirilmiştir:
"Hâkimiyet, bilâkaydü şart Milletindir. İdare usûlü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir. Türkiye Devletinin şekl-i Hükûmeti, Cumhuriyettir."
Anayasanın diğer maddelerinde yapılan değişiklikler ile cumhurbaşkanlığı makamı oluşturulmuş; Cumhurbaşkanının Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kendi üyeleri arasından seçileceği öngörülmüş; hükûmetin kuruluş usulü değiştirilmiştir. Hükûmetin kuruluş şeması bakımından meclis hükûmeti sisteminden vazgeçilerek parlamenter sisteme geçilmiştir.[2]
Hakkında söylenenler
değiştir- Efendiler, yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz![3] - Mustafa Kemal
Kaynakça
değiştir- ↑ Dinç, Sait. "Atatürkçü Düşünce Sistemine Göre Cumhuriyetçilik İlkesi" (PDF). Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi web sitesi, 1 Eylül 2008. 30 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2016.
- ↑ Gözler, Kemal. "1921 Teşkilât-ı Esasîye Kanunu". Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 2000 say 44-55'ten alınmıştır. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2016.
- ↑ https://www.hurriyet.com.tr/galeri-ataturk-efendiler-yarin-cumhuriyeti-ilan-edecegiz-sozunu-nerede-soyledi-iste-hikayesi-41927023
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek Vikisöz'e katkıda bulunabilirsiniz. |