Cumhuriyet

Cumhuriyet, hükûmet ya da devlet başkanının, halk tarafından belli bir süre için ve belirli yetkilerle seçildiği yönetim biçimidir. Egemenlik hakkının belli bir kişi veya aileye ait olduğu monarşi ve oligarşi kavramlarının karşıtıdır.

Sözler

Cumhuriyet fikir serbestliği taraftarıdır. Samimi ve meşru olmak şartıyla her fikre saygı duyarız.
— Mustafa Kemal Atatürk

• Cumhuriyet fikir serbestliği taraftarıdır. Samimi ve meşru olmak şartıyla her fikre saygı duyarız. — Mustafa Kemal Atatürk
• Cumhuriyet fazilettir. — Mustafa Kemal Atatürk
• Cumhuriyet kimsesizlerin kimsesidir. — Mustafa Kemal Atatürk
• Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla, Türk Milletini emin ve sağlam istikbâl yoluna koyduğu kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle, büsbütün yeni bir hayatın müjdeleyicisi olmuştur.
  • 01.11.1936, TBMM Açılışı — Mustafa Kemal Atatürk

Cumhuriyet’in temelinin laik bir dünya görüşüne dayalı olduğu hiçbir zaman unutulmamalı ve bu gerçek gözden kaçmamalıdır. Zira Türk halkı teokratik yönetimden çok acı çekmiştir. Geri kalışının nedenleri arasında bunun önemli bir yeri vardır.
— Mustafa Kemal Atatürk

• Cumhuriyet’in temelinin laik bir dünya görüşüne dayalı olduğu hiçbir zaman unutulmamalı ve bu gerçek gözden kaçmamalıdır. Zira Türk halkı teokratik yönetimden çok acı çekmiştir. Geri kalışının nedenleri arasında bunun önemli bir yeri vardır. (1930, Kırklareli) — Mustafa Kemal Atatürk
• Hanımlar, beyler, itiraf edelim ki (Cumhuriyet) öncesine değin cemaat halinde yaşıyorduk. Bizi istedikleri gibi yönetiyorlardı. (Cumhuriyetle birlikte) tamamiyle ulus olarak yaşıyoruz. — Mustafa Kemal Atatürk
• Muallimler, Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür, nesiller ister. — Mustafa Kemal Atatürk
• Türk milletinin yapısına ve ilkelerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir. — Mustafa Kemal Atatürk

• Bir monarşi tedrici olarak bir cumhuriyete dönüştüğünde, yürütme gücü unvanları, onurları, saygıları ve hatta servetini ardından uzun bir süre gerçek gücünü yitirmeksizin korumaya devam eder… Diğer yandan, bir cumhuriyet bir kişinin boyunduruğu altına düştüğünde, hükmedicinin davranışları sanki herkesin üzerine yükselmemişçesine basit, etkisiz ve ılımlı kalır. — Alexis de Tocqueville

• Peki, doktor, neye sahibiz? Bir Cumhuriyet veya bir Monarşi?
  • Bir Cumhuriyet, eğer ona sahip çıkabilirseniz. — Benjamin Franklin
  • Maryland Konvansiyon delegelerinden James McHenry’nin 1787 tarihli Anayasa Konvansiyonu sürecinden bahsettiği Amerikan Tarihsel Etüdü, Cilt II’de Benjamin Franklin’e atfettiği sözdür.
• Laiklik Cumhuriyetin aşil topuğudur. — Bülent Ecevit

• Bir cumhuriyet, adalet ve onur ilkelerini kafasına yerleştirmiş bir insan kitlesine sahip olmaksızın sağlanamaz. — Charles Darwin
• Cumhuriyet (res publica), halkın işidir (populi res); halk, herhangi bir şekilde bağlantılı tüm insan gruplarını değil, ancak hukuk ve haklar konusunda ortak bir anlaşmaya varmış, karşılıklı menfaatlere katılmaya istekli birçok insanın bir araya gelmesidir. — Cicero

• Tarih bilmeyenin, 'tarih bilinci', tarih bilinci olmayanın 'siyasal bilinci' olmayacağını hatırlatması umuduyla Cumhuriyetimizin 84'üncü yılı kutlu olsun. — Erhan Göksel
• Cumhuriyet milli birlik ve beraberliğin tek anahtarı. — Erol Evgin
• Cumhuriyetimizi, “padişahlık/sultanlık” ile kavga ettirmeye çalışanlar çok rahatsızlar. Kendi kafalarındaki, “halkı Batılılaştırma Cumhuriyeti”nin ters tepmesinin getirdiği bir infial ve yenilmişlik içerisindeler. — Hüseyin Gülerce
• Biz Cumhuriyet çocuklarıyız, ama geçmişimizle barışarak yaşarsak varolabileceğiz. Geçmişimizle ilgilenmek asla gericilik demek değildir. Dünyanın birçok devleti kendi otantik kültüründen birşeyler taşıyorsa sanatçısını, şairini, yazarını alkışlar; bizde ise suçlanır, hapse atılır. Çarpıklık burada... — İskender Pala
• AKP'nin korkusu, cumhuriyetçi taban ile emekçilerin, sosyalist solun ve ilerici, laik Kürtlerin güçlerini birleştirmesidir. — Korkut Boratav

• Ben Cumhuriyet’te doğmuş olmaktan, Cumhuriyet’te yaşıyor ve yaşayacak olmaktan memnunum. Çünkü bir şeyi yaşamak değil, yaşatmak önemli; aynen çocukları yaşatmak, aileyi yaşatmak gibi. Bizimki öyle bir Cumhuriyet ki sürekli yaşatılmak zorunda. — Mümtaz Soysal

Cumhuriyetin referansı ne? Pozitif hukuk.
— Onur Öymen

• Cumhuriyetin referansı ne? Pozitif hukuk. — Onur Öymen

• Cumhuriyet'i kuranların eğitimden anladıkları, bağımsız kafalar yetiştirmekti, bir fikre körükörüne saplanmamış, arayıp soran ve eleştiren kafalar; o güzel deyişle, "fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür" kuşaklar! — Server Tanilli
• Atatürk'e göre demokrasi en iyi düzendir ve yükselen bir deniz gibi ortalığı kaplayacaktır. Cumhuriyet, demokrasinin en yetkin biçimidir ve yine demokratik bir düzen olan meşrutiyetten üstündür. — Sina Akşin
• Cumhuriyet hükümetinin temel anlamı kamu yararına işleyen bir sistem ve yasaların halkın yararı için yapılmasıdır. Kamu yararını düşünmeden özgürlüklerden söz etmenin fazla anlamı olamaz. Cumhuriyet hükümeti dışında hukuk devleti olamaz ve hukuk olmadan da özgürlük olamaz. — Suna Kili

• Temelinde bağımsızlık harcı yatan Cumhuriyetimiz, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra emperyalistlerin ahtapot kollarında teslim edilmiştir. Öyle bir teslimiyettir ki, yer altı zenginliklerimiz çokuluslu şirketlerin emrindedir; öyle bir teslimiyettir ki, petrol, maden ve yabancı sermaye yasaları yabancı uzmanlarca hazırlanmıştır; öyle bir teslimiyettir ki, ülke topraklarının bir bölümü üs adı altında başka devletin genelkurmayına armağan edilmiştir; öyle bir teslimiyettir ki, ordumuzun silahları, araç ve gereçleri okyanus ötesi ülkelerin buyruklarına bağlanmıştır. — Uğur Mumcu

• Cumhuriyet iktidarı sınırlamak demektir ve her kim "sınırsız iktidar" vaaz ediyorsa, bir Cumhuriyet düşmanı ve yıkıcısıdır. — Yalçın Küçük
• Cumhuriyet ile sofuluk birbirinin düşmanıdırlar. — Yalçın Küçük
• Plütokrasinin altmışlı ve yetmişli yıllardan korkusu, Cumhuriyet'ten korku olmuştur. Asıl yıkmak isteyen, plütokrasidir. Yıkıcıları, yarattılar. — Yalçın Küçük

Ayrıca bakınız

• Monarşi
• Teokrasi
• Demokrasi
• Laiklik