Jeremy Bentham
İngiliz filozof ve sosyal reformcu (1748-1832)
| Jeremy Bentham | |
|---|---|
 İngiliz Filozof, Hhukukçu ve Toplum Reformcusu. | |
| Doğum tarihi | 15 Şubat 1749, 15 Şubat 1748, 1748 |
| Doğum yeri | Houndsditch, Londra |
| Ölüm tarihi | 6 Haziran 1832 |
| Ölüm yeri | Londra |
 Vikipedi maddesi Vikiveri öğesi | |
Jeremy Bentham (15 Şubat 1748 – 6 Haziran 1832), İngiliz filozof, hukukçu ve toplum reformcusu.
Sözleri değiştir
- Herhangi bir eylemde görülebileceği gibi mizacın doğası iki duruma bağlıdır: 1. Eyleme ilişkin açık eğilim. 2. Bunu doğuran güdünün doğası. Bu bağlılık, güdünün doğası gereği farklı kurallara tabidir. Bunlar belirlendiğinde sanırım gerçekleştirilecek eyleme ilişkin açık eğilim, çoğunlukla olduğu gibi, gerçek eğilimle aynı olacaktır.
Eylemin eğilimi iyi ise, güdüsü de bencil ise: bu durumda güdü her iki tarafta da bir sonuca neden olmaz. İyi bir mizacın göstergesi değildir ama kötü bir mizaca da işaret etmez.[1] - Yetişkin bir at ya da köpek, ussal kapasitesi ve iletişim yetileri bakımından, bir günlük, bir haftalık, hatta bir aylık bir bebekle kıyaslanamayacak kadar gelişmiştir. Kaldı ki öyle olmadığını farz edelim, bunun ne önemi olurdu? Asıl soru, ‘akıl yürütebiliyorlar mı’ ya da ‘konuşabiliyorlar mı’ değil, “acı çekebiliyorlar mı’ sorusudur.[2]
- Doğa, insanoğlunu iki egemen efendinin buyruğu altına sokmuştur: acının ve zevkin. Ne yapmamız gerektiği hakkında tek söz sahibi bu ikisidir.[2]
- Hem ilke olarak hem de uygulamada, doğru yolda ve yanlış olanda, insan niteliklerinin en ender bulunanı tutarlılıktır.[2]
Diğer değiştir
- Şöhret güce giden yoldur.
- “İyi” insan, iyilik yapan insandır.
- Korku, bâtıl itikadın çocuğudur.
- Önemli olan tek şey alınan hazdır.
- Her yasa özgürlükten bir kırılma noktasıdır.
- Herkes bir sayılır, hiç kimse birden fazla değildir.
- Yolumuzu devamlı değiştirmekle hedefe zor ulaşırız.
- Aşk hazzı, dostlukla duyu hazlarından yoğrulmuştur.
- Erkek az fakat sık sever, kadın ise çok ancak bir kez sever.
- İnsan, başkalarına verdiği mutluluk derecesinde mutlu olur.
- Yapılması doğru olan şey, en fazla mutluluğu sağlayacak şeydir.
- Yaptığımız, söylediğimiz ve düşündüğümüz her şeyi haz ve acı belirler.
- İyi bir mizacın göstergesi değildir ama kötü bir mizaca da işaret etmez.
- Elini yıldızlara uzatan insan ayağının dibindeki çiçekleri çoğu zaman unutur.
- Bir ülkede görülebilecek en tehlikeli salgın, ahlaktan bağımsız din fanatikliğidir.
- İyi ol ve iyiliği kendine meslek olarak seç, çünkü başka kurtarıcın olmayacaktır.
- Dünyada iki çeşit insan var. Dünyadaki insanları ikiye bölenler ve bölmeyenler.
- Gerçek şu ki, doğru ya da yanlışın ölçütü en fazla miktardaki en fazla mutluluktur.
- En yüksek sayıdakilerin en yüksek mutluluğu ahlak ve yasamanın kurulumundadır.
- İnsanoğlu basittir, bizlere verilen bu hayatta acı ve haz, en büyük yol göstericilerimizdir.
- Yıldızlara ulaşmak için yukarıya uzanırken insan, çoğu zaman ayağındaki çiçekleri unutur.
- Doğru ve yanlışın ölçüsü en büyük sayıda insana yapılacak en büyük çapta iyilik olmalıdır.
- Ahlak kurallarının ve yasaların temeli,en fazla sayıda insanın en yüksek oranda mutlu olmasıdır.
- Asıl soru, 'akıl yürütebiliyorlar mı' ya da 'konuşabiliyorlar mı' değil, 'acı çekebiliyorlar mı' sorusudur.
- İstediğimiz her şeyi bize haz vereceği ya da acıdan kaçınmamıza yardım edeceğine inandığımız için isteriz.
- İster ilkede ister pratikte, ister işler yolunda ister kötü giderken olsun, en nadide insan meziyeti tutarlılıktır.
- Bir insanın mizacı iki bakış açısından değerlendirilebilir: Ya kendi mutluluğu ya da diğerlerinin mutluluğu üzerindeki etkilerine göre.
- Haklar sadece ve sadece yasaların ürünüdür; yasalar olmadan hiçbir hak olamaz –yasalara aykırı hiçbir hak olamaz–, yasaları önceleyen hiçbir hak da olamaz.
- Mutluluk nasıl hissettiğimizle ilgilidir. Acının yoksunluğu ve hazdır. Daha çok haz ya da acıdan daha fazla haz, daha çok mutluluk demektir. Ona göre insanoğlu basittir.
- Doğa insanı iki hükmedici efendinin yönetimine vermiştir: Acı ve haz. Ne yapacağımızı belirlemek kadar, ne yapmamamız gerektiğine işaret etmek de sadece onlara düşer.
- Bize verilen bu hayatta acı ve haz en büyük yol göstericilerimizdir. Keyifli deneyimlerin peşinden koşar, acı verecek şeylerden uzak dururuz. Haz kendinde iyi olan tek şeydir.
- Denetçinin gözlerinin sürekli üzerilerinde olduğuna bir kere ikna olan mahkumlar, bir daha asla kendi kafalarına göre davranamayacak ve kendi iradelerini kullanabilecekleri hiçbir fırsata sahip olamayacaklardır.
- Diğer her şey için geçerli olan mizaç için de geçerlidir. Etkilerine göre iyi veya kötü olarak nitelendirilirler; etkilerine bağlı olarak toplumun mutluluğunu artırır veya azaltırlar. Bir insanın mizacı iki bakış açısından değerlendirilebilir: Ya kendi mutluluğu ya da diğerlerinin mutluluğu üzerindeki etkilerine göre. Bu iki açıdan bakıldığında ya da iki açıdan herhangi biri seçildiğinde ya iyi olarak nitelenir ya kötü ya da apaçık durumlarda bozuk.
Dış bağlantılar değiştir
Kaynakça değiştir
Jeremy Bentham ile ilgili daha fazla bilgiye Vikipedi'den ulaşabilirsiniz.